Kolorowy napis z grafikami: Świat Nei Jia

NR 2 (LIPIEC 1998)


Tai Chi Chuan

CHANXIJING - ENERGIA JEDWABNEGO KOKONU
Konrad Dynarowicz

nei-kung@cis.com.pl

CZYM JEST CHANXIJING ?

Jedną z podstawowych koncepcji chińskiej filozofii jest zasada jedności. W chińskich sztukach walki ma ona miejsce na wielu różnych poziomach. Mamy do czynienia z jednością działania całego ciała, jednością ciała z umysłem, jednością ćwiczącego z bronią. Wszystkie te aspekty jedności wyrażają się w zasadzie chanxijng.

Chanxijing - "energia jedwabnego kokonu" - stanowi serce systemu taijiquan [Tai Chi Chuan] rodziny Chen. Energia jedwabnego kokonu została dokładnie zdefiniowana i opisana przez mistrzów tego stylu. Sifu Adam Hsu (będący znanym w Ameryce Północnej praktykiem Taiji, Pakua, Hsing Yi) mówi, iż tak naprawdę, to wszystkie style kung fu, nie tylko Taiji, Pakua czy też Hsing Yi, wykorzystują tę energię. Twierdzi, że w rzeczywistości to chanxijing czyni kung fu najstraszniejszą ze sztuk walki.

Termin ten oznacza dosłownie "siłę obrotową ruchu po kole", ale jej charakter przywołuje na myśl obraz odwijania nici z jedwabnego kokonu. Nie dotyczy ona jakiejś konkretnej techniki, stanowi specyficzną siłę.

Jedna z klasycznych teorii taijiquan mówi, że posługiwanie się jing (siłą wewnętrzną) i przepływ qi [Chi](energii wewnętrznej) jest jak ruch odwijania nici z jedwabnego kokonu. Ruchy biorące udział w procesie tworzenia chanxijing są bardzo specyficzne i pozwalają człowiekowi posiadającemu odpowiednie umiejętności wytworzyć indywidualną siłę i skupić ją w uderzeniu.

Podstawowym tego warunkiem jest jedność całego ciała. Chen Man - Ching (1901 -1975), sławny mistrz taijiquan szkoły Yang, zawsze przypominał swoim uczniom, by ręce i głowa poruszały się jako część ciała, nigdy zaś niezależnie od niego. Cytując klasykę taijiquan: chin (jing) ma swoje korzenie w stopach, przemieszcza się szybko przez nogi, jest kontrolowana przez talię, natomiast działa przez palce. Chanxijing łączy ruch po linii krzywej z ruchem prostoliniowym. Działając, zakreśla linie spiralne w przestrzeni. Tak więc siła ta idzie po linii spiralnej do góry, od palców stopy do pięści. Każdy mięsień i każde ścięgno współpracują ze sobą by wytworzyć siłę znaną jako "siła ruchu po linii spiralnej". W tym procesie, "siła ruchu po linii spiralnej", która ma swój początek w stopie, łączy się z "eksplodującą siłą" powstającą w górnej części ciała (poprzez obniżenie albo ściągnięcie górnej części ciała, a następnie eksplodujące uwolnienie jej w górę i na zewnątrz). Uwolnienie "eksplodującej siły" następuje jednocześnie z zapoczątkowaniem uwalniania siły "ruchu po linii spiralnej". W tym momencie, talia jest tym elementem, który łączy obie siły, pozwalając wytworzyć chanxijing.

Bez wyrównanej linii ciała i właściwej pracy talii, "siła ruchu po linii spiralnej" zatrzymuje się w nogach, natomiast "eksplodująca siła" zatrzymuje się w górnej części tułowia, w związku z czym chanxijing nie może się wytworzyć. W klasyce taijiquan napisano: qi jest jak koło, talia jak oś koła. Tak jak obrót osi powoduje obrót koła, tak i ruch talii powoduje ruch całego ciała.

Jak więc widać, talia odgrywa tutaj kluczową rolę, łącząc nogi z tułowiem i ramionami, dzięki czemu chanxijing jest przenoszona bez przeszkód przez całe ciało. Talia obraca się stanowiąc jedną z części składowych eksplodującej siły, a biodra i miednica obniżają się, zawierając w sobie centrum ciężkości ciała.

"Siła ruchu pop linii spiralnej" i "eksplodująca siła" są wytwarzane w tym samym momencie i łączone dzięki przyjęciu właściwej pozycji ciała. Wszystkie siły zlokalizowane w poszczególnych częściach ciała mieszają się ze sobą w momencie uwolnienia energii, całe ciało staje się jednością.

TRAKTOWANIE CIAŁA JAKO KULI

Istotą taijiquanu, traktowanego jako sztuka walki jest nauczenie ćwiczącego, by poruszał się jak wirująca kula, tak jak ma to miejsce w innych sztukach walki. Kula taiji jest dobrze zrównoważona i piękna, gdy się ją ogląda ze wszystkich stron.

W momencie kiedy stosuje się chanxijing w kolistych ruchach (tak charakterystycznych dla chińskich sztuk walki) całe ciało działa jak kula. Jeśli ta kula obracając się napotyka nadchodzącą z boku siłę, odrzuca ją. Nie ma tu znaczenia jak mocna jest ta siła. Obrotowa energia chanxijing wyraża się poprzez ruch ciała w momencie wykonywania techniki i jest uwalniana poprzez skręcenie ręki lub dłoni. W tym zawiera się istota taijiquanu, określona słowami: stosując siłę równą czterem uncjom można odchylić siłę o wielkości tysiąca funtów. Wymagany jest tu trening wrażliwości, by móc ocenić jaką siłę należy zastosować. Zastosowanie techniki kuli staje się możliwe, jeśli ciało ćwiczącego stanie się wyjątkowo wrażliwe i umie zneutralizować działanie przeciwnika niezależnie od szybkości jago działania.

Ruchy koliste połączone z chanxijing stosowane są do ataku w zaskakujący sposób - poprzez rzeczywiste magazynowanie prędkości. W przypadku ruchu po kole nie ma punktu, w którym występowałaby prędkość zerowa. W przypadku blokowania ataku przeciwnika , całe ciało porusza się ruchem ciągłym. W przypadku zadawania ciosu, chanxijing zawarta jest w ruchu po kole i wykorzystywana poprzez użycie prędkości kątowej. Jest to ruch po linii prostej, który wyzwalany jest na zewnątrz ruchu obronnego wykonywanego po kole, dzięki czemu moment prędkości zerowej zostaje wyeliminowany i następuje przeniesienie szybkości ruchu na technikę.

Należy postępować według jednej z podstawowych zasad taiji: Wszystkie części ciała poruszają się razem w tym samym momencie i w tym samym momencie się zatrzymują . Dla obserwującego początek ruchu i uderzenie następują w tym samym czasie. Jeśli umie się zastosować chanxijing w ruchu po kole, możemy mówić o wysokim poziomie jej rozwoju. Ten poziom umiejętności nazywany jest wewnętrznym, ponieważ jeśli posiądzie się umiejętność wykorzystania tej siły, staje się ona nową integralną częścią psychofizycznej struktury ćwiczącego sztuki walki.

KORZENIE CHANXIJING

Badania i rozwój koncepcji chanxijing, siły stanowiącej esencję sztuk walki, rozpoczęły się wiele setek lat temu. Jest ona nierozerwalnie związana z systemem taijiquan rodziny Chen. Jest sercem, duszą tego systemu.

Korzenie chanxijing sięgają czasów cesarza Tai Zu z dynastii Sung (Tai Zu został cesarzem w 960 roku n.e.). Dzięki niemu powstał pierwszy w historii porównawczy opis stylów walki istniejących ówcześnie w Chinach. I choć dokument ten zaginął, w oparciu o niego powstał system walki znany jako Tai Zu Chang Quan (Chang Chuan). Chang Chuan przetrwał do czasów obecnych, stając się bardzo popularny w północnych Chinach.

Kilkaset lat później, w wieku XVI, w końcowym okresie istnienia dynastii Ming, generał Qi Jiguang (Chi Chi Kwong) napisał podręcznik dla żołnierzy własnych wojsk, mający być w zamierzeniu pomocą szkoleniową. Książka ta, nosząca tytuł Ji Xiao Xin Shu (Chi Hsiao Hsing Shu) wywarła ogromny wpływ na powstawanie nowych stylów. Była to książka o 32 shi czyli sposobach ruchu, wyselekcjonowanych przed wszystkim ze stylu Tai Zu Chang. Zasada chanxijing stała się podstawą wszystkich północnych stylów, które powstały w okresie dynastii Ming.

Dwadzieścia lat później, jednym z generałów wojsk tej dynastii był Chen Wangting z rodziny Chen, mieszkającej w Chenjiagou, w północnej prowincji Henan. W trakcie tworzenia rodowego systemu, generał Chen skorzystał z Ji Xiao Shu.

W systemie taijiquan rodziny Chen, pierwotnie, obok pięciu form lu taiji, formy paocui, form z bronią, pięciu metod tuishou czyli "Pchających Dłoni", podwójnych form z bronią i ćwiczeń qigong, była ćwiczona 108-ruchowa forma Tai Zu Chang Chuan. W wieku XVII mistrz Chen Changxing wyeliminował ją z systemu z powodu jej długości. Styl rodziny Chen ulegał przemianom, przyswojono wiele nowych sposobów nauczania i wyszkolono wielu wspaniałych zawodników. Styl Chen taijiquan był przekazywany z pokolenia na pokolenie, aż do czasów nam współczesnych.

W tym momencie, około 1000 mil dalej, w prowincji Hobei rodzina Wielkiego Mistrza Liu Yun Chiao ćwiczyła Tai Zu Chang Chuan, przekazując go z pokolenia na pokolenie jako skarb rodzinny.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.