Kolorowy napis z ideogramami: Świat Nei Jia

NR 22 (LUTY 2002)

Chen Taijiquan

13 ENERGII STYLU CHEN
Jaromir Śniegowski

chen@chen.org.pl
Polskie Towarzystwo Rozwoju Chen Tai Ji Quan

Opisywane rozróżnienie jest charakterystyczne dla stylu Chen, przybierając nieco inne nazwy w wypadku form ręcznych, inne w wypadku broni: miecza, szabli, włóczni/kija i halabardy.

Każdy ćwiczący dłużej tai ji quan spotkał się z terminami peng (pang), lu, ji (chi) i an (on). Są to techniki, ćwiczone podczas podstawowego treningu Pchających Dłoni. Ci, którzy wgłębiali się w teorię nieco bardziej, znają też nastepną czwórkę: cai, lie, zhou i kao. Określa się je czasem jako osiem bram, a bardziej poprawnie jako cztery bramy i cztery rogi. Dolicza się pięć kierunków poruszania się i w ten sposób uzasadnia tradycyjną nazwę, bedącą synonimem tai ji quan - trzynaście postaw.

W rzeczywistości jednak takie wyliczenie (i utożsamienie czterech bram i czterech rogów z trygramami) to innowacja mistrzów stylu Yang. Tradycyjnie, na gruncie stylu Chen, istniało rzeczywiście 13 sposobów użycia energii (kierunków):

  1. peng - utrzymanie równowagi we wszystkich kierunkach;
  2. lu - ściągnięcie w tył;
  3. ji - nacisk (pchnięcie pod kątem);
  4. an - pchnięcie (na wprost);
  5. cai - ściągnięcie w dół;
  6. lie - rozdzielenie (działanie w dwu przeciwnych kierunkach);
  7. zhou - uderzenie łokciem;
  8. kao - pchnięcie barkiem;
  9. teng - uderzenie z dołu do góry;
  10. shan - unik w dół;
  11. zhe - skręcenie przeciwnika;
  12. kong - pustka (gdzie on pcha, już mnie nie ma);
  13. huo - ruchy gwałtowne jak ogień.

Co wiecej, prócz energii właściwych dla form ręcznych, również i każda broń miała swoje 13 energii. Tak więc w wypadku szabli były to:

  1. gun - odchylenie przez skręt w lewo,
  2. bi - odchylenie przez skręt w prawo,
  3. zha - dźgnięcie w dół,
  4. lan - odparowanie tylną stroną szabli,
  5. pi - cięcie poziome,
  6. kan - cięcie w pozycji horyzontalnej,
  7. liao - okreżny unik ze sztychem w górę,
  8. jie - blokowanie (używając ostrza),
  9. chan - okreżne skręcenie,
  10. don - wstrząśnięcie (fajing),
  11. jia - podniesienie broni przeciwnika nad głową,
  12. mo - cięcie poziome lub ukośne do góry,
  13. tiao - szarpnięcie w górę z dwoma górnymi calami.

Dla miecza charakterystyczne zaś były:

  1. ci - dźgnięcie poziome lub w górę,
  2. pi - cięcie poziome,
  3. liao - okreżny unik ze sztychem w górę,
  4. gua - wstrzymanie,
  5. dian - strzepnięcie nadgarstka w celu uderzenia sztychem w dół,
  6. mo - cięcie poziome lub ukośne do góry,
  7. tuo - pchnięcie do góry,
  8. jia - podniesienie broni przeciwnika nad głową,
  9. sao - horyzontalne cięcie kołowe,
  10. jie - blokowanie (używając ostrza),
  11. zha - dźgnięcie w dół,
  12. tui - pchnięcie,
  13. hua - koliste neutralizujące, uderzające techniki.

Niektóre z tych nazw się pokrywają. Jednak w wypadku włóczni podobieństw trudno się dopatrzeć:

  1. dźganie w dół,
  2. parowanie z lewej do prawej,
  3. parowanie z prawej do lewej,
  4. parowanie do góry,
  5. uderzanie na boki,
  6. uderzenie punktowe w dół,
  7. uderzenie punktowe w górę,
  8. uderzenie w dół,
  9. odepchnięcie,
  10. blokowanie w górę,
  11. skręcanie w kierunku wskazówek zegara,
  12. skręcanie w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara,
  13. dźganie do przodu.

Ostatnią bronią, jaka miała swą własną charakterystykę, była halabarda guandao. Forma z nią zwie się Halabardą Wiosen i Jesieni. Oto jej 13 energii:

  1. rozbicie,
  2. cięcie,
  3. górne cięcie zewnętrzne,
  4. górne cięcie wewnętrzne,
  5. rąbnięcie,
  6. parowanie horyzontalne,
  7. zewnętrzne parowanie ukośne,
  8. wewnętrzne parowanie ukośne,
  9. górne punktowanie,
  10. dźgnięcie,
  11. pchnięcie,
  12. blokowanie w górę,
  13. pociągnięcie.

Twierdzi sie też, że podstawowym kierunkiem przebiegu energii w wypadku tej broni jest nieustanny ruch kołowy, który nie jest uwzględniony w tym spisie.

Należy wyraźnie zaznaczyć, że za żadną z wymienionych wcześniej technik nie stoi jakiś ruch czy zastosowanie, właściwe dla konkretnej sytuacji. Charakterystyczne jest zresztą, że w chinskich sztukach walki przyjmuje się na ogół, że technik danej broni jest zwykle nieco więcej lub mniej: np. wyróżnia się 14 technik miecza lub 12 szabli; jednak gdy się w nie wgłębimy widać wyraźnie, że są to raczej konkretne zastosowania, podczas gdy w wypadku stylu Chen chodzi o kierunki przepływu energii, ta zaś może w trakcie jednego ruchu kilkakrotnie zmieniać swój przebieg - i zresztą tak się dzieje. Zachodzi to tym częściej, im lepszy jest adept, używający danej techniki. Tak więc w trakcie jednego ruchu (np. z któregoś z ćwiczen formalnych) może dojść do zastosowania kilku różnych energii, a równocześnie energii jest jednak znacznie mniej, niż ruchów w ćwiczeniach formalnych (formy ręczne mają od 19 do 88-83 ruchów, z szablą - 23, z mieczem - 45-49, z włócznią - 71-72, a z halabardą - 30).

Dokładniej sprawa ta jest przedstawiona na stronie: www.chen.org.pl/teor/13.htm i www.chen.org.pl/teor/13bron.htm oraz www.chen.org.pl/form/form.htm.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.