KATA W RYU TE^®
Ludwik Orthwein
http://www.kempo.org.pl

Gdyby poszukiwać cech odróżniających Oyata Shin Shu Ho od innych stylów Karate, należałoby przede wszystkim zwrócić uwagę na kata. Na pierwszy rzut oka same kata nie wyróżniają tego systemu od wielu innych, gdyż obowiązują w nim formy na podstawowym poziomie powszechnie znane i są to: trzy kata Naihanchi, Tomari Sei San, pięć kata Pinan, Passai, Kusanku oraz Ni Sei Shi. Mistrz Taika Seiyu Oyata (10 Dan) naucza jednak kata w odmienny sposób niż jst to powszechnie praktykowane, a dochodzenie do prawdy ukrytej w formach jest podstawowym wyróżnikiem Jego systemu. W czym tkwi różnica?

W dawnych czasach sposób przekazu sztuk walki na Okinawie nie miał charakteru publicznego nauczania w szkołach dostępnych dla wszystkich. Różnorodne systemy były sekretem rodów samurajskich, a nauczanie odbywało się raczej z ojca na syna, bądź na wybranego ucznia, który spełniał odpowiednie kryteria osobowości, który nadawał się, aby podźwignąć ciężar rozwijania i przekazania wielowiekowej tradycji dalszym pokoleniom. W czasach, kiedy znajomość sztuk walki warunkowała przeżycie, trudno sobie wyobrazić publiczne ukazywanie tajników swoich umiejętności każdemu od "pierwszego spotkania". Byłoby to wytrąceniem sobie samemu oręża z ręki. Kata były najistotniejszym elementem sztuki walki. Były i są swego rodzaju szyfrogramem skrywającym najgłębsze tajniki danego systemu, są zapisem wszelkich technik bojowych, sposobów poruszania się, odpowiedniego używania siły oraz zmian tempa. Aby poznać tak wielki ładunek treści zawartych w kata nie można było przekazać wszystkiego tego na raz. Forma musiała się rozwijać od prostszych ruchów do coraz bardziej zaawansowanych. Miało to na celu wprowadzanie adepta stopniowo w system zgodnie z tym co jest w stanie wykonać. Jednocześnie był to dobry sposób naturalnej selekcji, gdyż kolejno wprowadzane ruchy, zmiany tempa i inne zmiany nie były pokazywane "kawa na ławę". Mistrz w miarę postępów ucznia dodawał pewne ruchy nie tłumacząc ich od razu, a zauważenie ich i dojście do nich należało do adepta. Był to swoisty trening oka i nauka spostrzegawczości niezbędnej w walce. Jeżeli ktoś nie mógł sobie poradzić z ciągłymi zmianami w kata, nie mógł zauważyć drobnych zmian i nowych ruchów, nie zauważyłby również ich u przeciwnika w realnej walce. Takie intuicyjne poznawanie sztuki walki powoduje znacznie głębsze zrozumienie technik - zrozumienie "ciałem", a nie "słowami". Jednocześnie nauczający bardzo stopniowo odkrywał swoje atuty, a biorąc pod uwagę, że sam się również rozwijał to na ogół za życia mistrza uczeń nie mógł dojść do jego doskonałości.

W systemie Mistrza Oyaty można powiedzieć o pięciu poziomach kata. Rzecz jasna nie są to ścisłe granice, a raczej charakterystyczne cechy danych etapów.

Pierwszy poziom to najprostsze nauczenie ruchów kata w celu zapamiętania układu.

Na drugim etapie ćwiczy się kata w niskich, długich pozycjach. Ruchy rąk są obszerne, poszerzające zakresy ruchu ćwiczących, rozciągające mięśnie. Bloki wykonywane są szeroko, wycofuje się ręce głęboko w tył. Na tym etapie kata ćwiczy się z niewielką szybkością natomiast z dużą siłą. Jest to etap w którym w zasadzie wypracowuje się poprawne pozycje i przygotowuje ciało do ćwiczeń.

W kolejnym etapie rezygnuje się z mocnego ćwiczenia na rzecz znacznie większej szybkości. Pozycje stają się krótsze i wyższe. Bloki nie są już tak otwarte, zamiast tego zaczynają iść bardziej w kierunku przeciwnika i zaczynają zawierać pośrednie techniki pomiędzy podstawowymi ruchami, niektóre przejścia zaczynają być równocześnie podcięciami.

W czwartym etapie pracuje się nad gibkością ciała, połączeniem ruchów twardych i miękkich oraz osiągnięciem całkowitej kontroli umysłu nad ciałem. Niektóre ruchy w kata zostały stworzone, aby je wykonywać wolno, a inne szybko, dlatego też odpowiedni timing, czyli zmiany szybkości wykonywania poszczególnych sekwencji oraz zmienny rytm ćwiczenia są celem tego poziomu . Ten sposób ćwiczenia ma przygotować do spontanicznie odpowiedniej reakcji - szybkości, pozycji, balansu ciała - w sytuacji realnego zagrożenia. Co wymaga bardzo głębokiego opanowania własnego ciała. Ruchy na tym poziomie są bardzo bliskie ruchów w realnej walce.

Piąty, ostatni poziom ma na celu zdobycie kompletnej wiedzy o ruchach kata oraz zjednanie umysłu z ciałem dla naturalnego wykonywania technik. Na tym etapie dochodzą dokładne i precyzyjne ruchy ściśle związane z praktycznym zastosowaniem. Każdy ruch zawiera elementy defensywne jak i ofensywne, nie ma żadnych nieuzasadnionych elementów. Wiele mocnych, spontanicznych ruchów zaczyna być wpisanych w ruch po okręgu. Doskonali się uzyskiwanie naturalnej siły, szybkości, balansu i timingu. Wyostrzanie ruchów kata na tym poziomie można przyrównać do ostrzenia klingi miecza. W tym etapie rozumienie interpretacji ruchów kata musi iść w parze ze sprawnością fizyczną. Jest to ostatni etap budowania trwałych fundamentów prowadzących do właściwego rozumienia Sztuki Walki.

Ten sposób nauczania wyróżnia system Mistrza Oyaty z pośród wielu systemów okinawańskiego Kempo. Należy dodać, że niezależnie od etapu ruchy kata ulegają ciągłym modyfikacjom. Uczniowie na wysokim poziomie uczą się trzynastego kata (SHI HO HAPPO NO TE) występującego wyłącznie w tym systemie. Jest to kata o wyraźnie chińskim rodowodzie i ekspresji ruchów. Jest to kluczowa forma dla tej szkoły, a przez pryzmat tego kata cała reszta nabiera sensu. Jak powiedział Mistrz Oyata "pierwsze 12 kata jest jak samochód, a forma 13-ta jest jak paliwo do niego".

Niewielu ludzi posiada tak głęboką wiedzę, aby rozumieć najgłębsze znaczenia form, gdyż przekaz o najwyższych poziomach kata i ich interpretacjach docierał jedynie do bardzo nielicznej garstki uczniów - spadkobierców systemu. Wiedza ta pozwala wyprowadzić zdecydowanie bardziej zaawansowane interpretacje, a to jest kluczem do poznania najgłębiej skrywanych i najstarszych technik. Niezwykła waga rozumienia kata i bardzo głęboka penetracja form, leżą u podstaw tradycyjnego karate jakim jest rodzinny system Oyata Shin Shu Ho.

Powrót do spisu treści

Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.