magazyn Świat Nei Jia
NR 29 (KWIECIEŃ 2003)
SPECJALNE JUBILEUSZOWE WYDANIE

Chen Taijiquan

PODSTAWY CHEN TAIJIQUAN
Jarosław Jodzis

jarek@chentaiji.pl
World Chen Taiji Asscociation - Poland

Gdybyśmy chcieli w skrócie zdefiniować taijiquan można powiedzieć, że jest to sztuka walki, w której ruchy oparte są na zasadzie spiralnego krążenia energii qi oraz płynnych przemianach yin i yang generowanych poprzez ruchy centrum - dantian.

Brzmi to prosto, ale rozumienie tego, odczuwanie całym ciałem w każdym momencie ruchu, to praca na dziesiątki lat. Zanim zaczniemy rozpatrywać ruch i przemiany energii, musimy dobrze rozumieć strukturę ustawienia ciała. Pozycja otwarcia Yubeishi czy trzymanie dzbana - zhang zhuan była z grubsza omawiana w poprzednim biuletynie.

Ustawianie głowy, pleców, bioder, talii, klatki piersiowej, kolan, stóp ma kapitalne znaczenie dla swobodnego przepływu qi i połączenia w jedność całego ciała. Dlatego nad strukturą postawy pracujemy cały czas, nie jest to tylko praktyka dla początkujących. Można powiedzieć, że każdy błąd wynika lub prowadzi do złego ustawiania i zablokowania energii w większym lub mniejszym stopniu, co z kolei skutkuje osłabieniem równowagi i siły naszych technik. Mając prawidłową postawę możemy w pełni wykorzystać potencjał ruchów naszego ciała. W niniejszym opracowaniu chcę przyjrzeć się właśnie zasadom ruchu i przemianom yin-yang z niego wynikającym.

Jedną z zasad taiji jest - gdy się poruszamy, porusza się całe ciało razem, nie znaczy to, że wszystkie części ciała poruszają się jednocześnie, ale że są ze sobą powiązane. Rozłóżmy ruch na elementy podstawowe.

Najpierw ruch w obrębie ramion i dłoni, przy nieruchomej pozycji naturalnej (stopy równolegle na szerokość ramion). Ramiona możemy wznosić do góry i na dół, rozszerzać i zamykać oraz przekręcać na zewnątrz i do środka. Trzy rodzaje ruchu. Oczywiście ruch jest przestrzenny nie płaski, czyli ruch odbywa się też w płaszczyźnie od ciała i do ciała.

Chociaż poruszamy ramionami, jednak ruch generowany przez delikatne ruchy dantian i powiązanych z nim talii i bioder, przenosi się też na kręgosłup. Praktycznie, mimo że stoimy nieruchomo, w ruch zaangażowane jest całe ciało.

Jak tu wyglądają przemiany yin i yang. Na pierwszy rzut oka można powiedzieć, ze wznoszenie, rozszerzanie i przekręcanie dłoni na zewnątrz jest faza yang a ruchy przeciwne, fazą yin. Ale jest to powierzchowne stwierdzenie. Bardzo często ruch ramion w dół wydobywa energię na zewnątrz, a ruch do góry, sprowadza qi do centrum. Np. w rozpoczęciu formy, wznoszenie ramion transportuje qi do pleców, opuszczanie przenosi ją do nadgarstków i dłoni; dopiero rozluźnienie nadgarstków uwalnia qi do dantian.

Inny przykład można znaleźć w formie "spokojne wiązanie pasa". Po rozszerzeniu rąk, następuje zamkniecie i jedna dłoń opada, a druga się wznosi i obie są w fazie yin. Więc ruch do góry czy na zewnątrz wcale nie musi oznaczać fazy yang.

Generalnie możemy przyjąć jedno dość proste kryterium rozróżniania fazy yin i yang: przekręcanie dłoni na zewnątrz z jednoczesnym rozszerzaniem łokci, wydobywa energię na zewnątrz i stanowi fazę yang, a przekręcanie dłoni do środka z jednoczesnym rozluźnianiem ramion (łokcie zbliżają się do ciała) powoduje spływanie energii do centrum, do dantian i jest to faza yin.

Jest to tez ściśle związane z ruchem talii i dantian. Gdy stoimy równo, bez zmiany ciężaru i skrętów ciała, dantian krąży w płaszczyźnie prostopadłej do linii bioder, wg. drugiej zasady ruchu. Ruch lekko w tył wydobywa qi do pleców, ruch do przodu przesuwa ją dalej do ramion i dłoni. W rzeczywistości ruchy dantian są bardziej złożone, może się ono rozszerzać równocześnie na dwa boki, sprężać do środka kierując siłę na zewnątrz w bok, w przód lub do tyłu.

Wracając do naszych trzech podstawowych ruchów, połączenie ich w jeden układ daje bardzo czytelny obraz przemian yin i yang. Połączenie wznoszenia, rozszerzania i równocześnie przekręcania ramion na zewnątrz, to pełny ruch yang, odkręcenie nadgarstków do środka połączone z rozluźnieniem, opadaniem i zamykaniem ramion, daje pełny ruch yin. Zewnętrznie jest to krążenie ramion od siebie, z fazą yang na wysokości barków i fazą yin na wysokości podbrzusza. Krążenie odwrotne łączy się z przemiana yang w yin na wysokości pasa i yin w yang w obrębie klatki piersiowej. Te dwa krążenia zawierają w sobie podstawowe przemiany yin i yang, które występują w większości ruchów formy.

Gdy rozszerzymy je na inne kombinacje składające się z krążenia obu rąk razem lub na przemian, do środka lub na zewnątrz otrzymamy osiem podstawowych układów rąk opartych na tych samych przemianach yin i yang. Dolne yang zamienia się w górne yin, a górne yin w dolne yang i odwrotnie. Łącząc te ruchy ze zmianą ciężaru ciała i skrętami talii, otrzymamy pełny opis większości ruchów w formie chen taijiquan.

Na tych ruchach oparta jest zasada spiralnego ruchu energii jedwabnego kokonu, tzw. chansijing. W słynnej książce Chen Xina opisujacej tą energię jest taki rysunek postaci z zakreślona linią wychodząca z dantian, która opasuje talię i przez klatkę piersiową przechodzi do ramienia, które owijając spiralą dochodzi do dłoni, jedna prowadzi z lewej strony ciała, druga z prawej. Takie same linie prowadza tez do stóp Linie te pokazują kierunek ruchu energii gdy wydobywa się na zewnątrz lub wraca do centrum. To tak jakby wokół ciała była owinięta nitka w sposób pokazany na rysunku, jak jedwabna nić tworząca kokon. Pociągnięcie za koniec nici, ruch na zewnątrz - faza yang, powoduje skręt talii i obrót przedramienia. Pociągnięcie za koniec związany z dantian faza yin, powoduje odkręcanie ciała w przeciwną stronę.

Innym porównaniem może być analogia do potencjałów elektrycznych. To różnica potencjałów powoduje przepływ prądu. Będąc w maximum yang, potencjał rozluźnienia yin powoduje przepływ qi do srodka i odwrotnie tylko z pełni yin możemy eksplodować dynamicznym wyładowaniem yang.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.