Kolorowy napis z grafikami: Świat Nei Jia

NR 1 (MAJ 1998)


Chi Kung

QIGONG (część 2)
Piotr Hańderek

W części drugiej chciałbym dokładniej omówić teorię oraz zasady treningu QIGONG. Zanim jednak do tego przejdę, chciałbym zastanowić się ogólnie nad celami ćwiczenia QIGONG, tzn. po prostu po co się to robi? QIGONG ćwiczyło się i ćwiczy aktualnie dla osiągnięcia czterech celów.

1. UTRZYMANIE ZDROWIA
Idea ta realizowana jest generalnie na dwa sposoby:
(1) wyciszenie umysłowe i duchowe (osiągnięcie spokoju i równowagi); wychodzi się tutaj z założenia, że emocje mają ogromny wpływ na QI - powodując np. zastoje w meridianach, nadmiary (złość "przeładowuje" meridian wątroby, powodując jej uszkodzenie, depresja powoduje wrzody, żołądka itd. [więcej na ten temat można znaleźć w książkach o medycynie chińskiej], gdy natomiast umysł zostanie wyciszony następuje samoregulacja, QI - płynie mocnym i równomiernym strumieniem, likwidując wszelkie zastoje, blokady itp.;
(2) systemy ruchowe - polegają one na wykonywaniu określonych ruchów zwiększających przepływ energii wokół i do narządów wewnętrznych, gdy narządy te posiadają więcej QI są po prostu zdrowsze ( i sprawniejsze); pomocne okazały się w tych systemach obserwacje zwierząt, przykładem może tutaj być QIGONG WU CHIN SI (tzn. Zabawy Pięciu Zwierząt).
Podsumowując, sedno tych QIGONG-ów zawiera się w: poruszeniu zastojów QI w organizmie (NADMIARY) oraz na doprowadzeniu QI do miejsc, gdzie jej brakuje (NIEDOBORY).

2. PRZEDŁUŻENIE ŻYCIA

Część mistrzów QIGONG nie ograniczyła się tylko do regulacji QI płynącej w organizmie, lecz postanowiła ogólnie, całościowo wzmacniać energię płynącą w organizmie ludzkim. Oczywiście efektem takich zabiegów, ich celem, było długie zdrowe życie (praktykowali to głównie mnisi taoistyczni i buddyjscy - utarło się wśród nich takie powiedzenie: "Kto umiera w wieku l20 lat - umiera młodo").
Jednym ze styli tego nurtu jest QIGONG PRZEMYWANIA SZPIKU KOSTNEGO (chyba największego osiągnięcia chińskiej energetyki). Zasada jego działania polega na "czyszczeniu" i wzmacnianiu szpiku kostnego, przede wszystkim kręgosłupa. Szpik produkuje komórki krwi, ta natomiast odżywia i oczyszcza wszystkie organy ciała. Stąd od jakości i ilości krwi zależy stan całego ciała, jest ona po prostu: "kluczem do zdrowia wszystkich organów".

3. SZTUKI WALKI

W sztukach walki wiedzę o energetyce wykorzystuje się na dwa sposoby (są to, tzw.TWARDE QIGONGI):
(1) kształtując odporność na ciosy (wykonuje się uderzenia, stopniowo w czasie je wzmacniając, we wrażliwe miejsca na ciele oraz koncentruje się na tych miejscach), przykładem mogą tutaj być: QIGONG ŻELAZNEJ KOSZULI I ZŁOTEGO DZWONU;
(2) ucząc się uderzeń na tzw. punkty witalne (z kilkuset punktów akupunkturowych stosuje się uderzenia na 108; skutkiem tychże może być: zatrzymanie oddechu, chwilowy paraliż, a nawet śmierć). W Chinach można zobaczyć pokazy, na których mistrzowie tych styli popisują się np. zginając włócznie oparte na gardle, wytrzymując potężne uderzenia, bez dotykowo rozbijając wskazane cegły ze stosu, itp.

4. OŚWIECENIE

Tym aspektem QIGONGu zajmują się głównie taoiści oraz buddyści (dawniej również alchemicy chińscy). Proces ten polega na doprowadzeniu QI do czoła (Górnego Dan Tien), który wg poglądów chińskich jest "Mieszkaniem Ducha" (SHEN). Dzieje się to w ten sposób, że QI ulega stopniowej "destylacji" (tj. oczyszczeniu i usubtelnieniu) w trzech "tyglach", tzn. Dan Tienach", Dolnym, Środkowym i Górnym. W "Polu Eliksiru" (D. T. Dolny) najniższa (najmniej subtelna) postać energii zostaje "podgrzana" (następuje jej wzmocnienie i oczyszczenie), a następnie przesłana do Środkowego Dan Tien. Analogiczny proces następuje w tymże miejscu, a następnie QI, już bardzo oczyszczona i subtelna, zostaje przekazana do "calowego pólka" w "twarzy między oczyma" (chodzi oczywiście o Górny Dan Tien). Powoduje to "naenergetyzowanie" ducha, a w efekcie jego oświecenie.

Najlepiej proces ten zobrazuje cytat z dzieła alchemicznego pt. "HUI MING JING" (wszystkie określenia powyżej, w cudzysłowu, pochodzą z tego pisma): "Kiedy wykształcisz diamentowe ciało bez żadnego wypływu; Pilnie ogrzewaj korzenie świadomości i życia; Rozpal ogień w błogosławionej zawsze bliskiej krainie; I tam ukryte , niechaj zawsze przebywa twe prawdziwe Ja (...)" (wyróżnienia od autora).

TEORIA TRENINGU

Różne koncepcje pracy z energią wytworzyły dwie wielkie szkoły QIGONG:
1. WAI DAN
(ZEWNĘTRZNY ELIKSIR);
2. NEI DAN
(WEWNĘTRZNY ELIKSIR).
Ad. 1) Celem do osiągnięcia jest tutaj silny i płynny przepływ QI przez meridiany (czego efektem jest lepsze ukrwienie i naenergetyzowanie organów ciała, stąd lepsza ich praca, odporność, itd.). Realizacja tej prostej idei (WAI DAN odróżnia się od NEI DAN właśnie prostotą) odbywa się na dwa sposoby:
(1) ćwicząc koncentruje się na kończynach (lekko napinając mięśnie np. rąk) co powoduje napływ do tych miejsc QI; jak wiadomo z teorii akupunktury, w rękach i nogach płynie 12 symetrycznych meridianów, które są energetycznymi odpowiednikami głównych narządów ciała ludzkiego, tak więc po wytworzeniu wystarczającej ilości energii (wykonuje się wtedy ćwiczenia relaksujące) QI napływa meridianami do narządów wewnętrznych i całego ciała [twórcą tej koncepcji był mnich z klasztoru Shaolin - Bodhidharma, który napisał dzieło: "O zmianie mięśni i ścięgien" opisujące ten system],
(2) w drugim systemie ćwicząc także napina się mięśnie, lecz tym razem wokół narządów wewnętrznych co powoduje gromadzenie się QI bezpośrednio przy i w narządach, po zrelaksowaniu następuje, lepsze niż poprzednio, ich naenergetyzowanie; przykładem takiego QIGONGU może być styl OŚMIU KAWAŁKÓW BROKATU.

Ad. 2) W systemach NEI DAN istota pracy z QI jest odwrotna - rozbudzenie energii następuje we wnętrzu organizmu a następnie jest ona doprowadzana do kończyn. Proces gromadzenia energii rozpoczyna się od Dolnego Dan Tien. Poprzez medytację (medytacja QIGONG jest medytacją aktywną - tzn. wymaga się aktywności umysłu, który jest skoncentrowany na Dan Tien), która polega na oddychaniu brzusznym, gromadzi się tamże QI. Następnie "przepycha się" ją (mentalnie - tzn. dzięki pracy i koncentracji umysłu) przez tzw. Mały Obieg Energii czyli Meridian Poczęcia i Zarządzający (dokładny opis Małego Obiegu zawarłem w cz. 1). Oczywiście naenergetyzowanie tych meridianów ma kolosalne znaczenie dla energetyki całego organizmu, zasilają one wszystkie pozostałe, będąc głównym rezerwuarem Ludzkiego QI.
W NEI DAN istnieją też inne sposoby "doładowywania" Małego Obiegu, można na przykład pobierać QI bezpośrednio z powietrza i siłą woli tamże wtłaczać. Trzeba tutaj dodać, że wszystkie te czynności są zsynchronizowane z oddechem. Istnieją różne warianty tych ćwiczeń np.:
(l) wariant z jednym oddechem:
-wdech = pobieramy QI z powietrza, wtłaczamy przez meridian Poczęcia, Dan Tien Dolny, krocze, meridian Zarządzający w górę, przez głowę do ust;
-wydech = oczyszczamy oba te meridiany z negatywnej energii (i od nowa) lub
(2) wariant z dwoma oddechami:
- wdech = QI z nosa do Dolnego Dan Tien;
- wydech = energia płynie przez krocze do początku kręgosłupa;
- wdech = do poziomu barków (punkt Shun Bei);
- wydech = grzbietem głowy do nosa; itd.
Ten kierunek (w Małym Obiegu) jest zgodny z naturalnym krążeniem QI w organizmie, w nomenklaturze QIGONGU nazywa się on "Ścieżką Ognia". Istnieją jeszcze dwa sposoby pracy z energią w tych meridianach, są to: "Ścieżka Wiatru" oraz "Ścieżka Wody". W pierwszej, energię prowadzi się dokładnie jak poprzednio lecz w odwrotnym kierunku (tzn. nos, głowa, pow. kręgosłupa, ...); w drugiej QI początkowo kieruje analogicznie jak w Ścieżce Ognia, by w momencie osiągnięcia podstawy kręgosłupa wprowadzić ją do jego wnętrza (tzn. do rdzenia kręgowego), a następnie wnętrzem głowy do punktu Yiantang (leżącego pośrodku między brwiami) i do nosa. Gdy opanuje się Mały Obieg Energii (tzn. Ścieżkę Ognia, dwie pozostałe wykorzystywane są tylko w bardzo konkretnych celach), czyli gdy energia płynie przez niego i w obfitości, wówczas próbuje się doprowadzić QI do koniuszków palców celem otwarcia meridianów w kończynach (tj. rękach i nogach) oraz dostarcza się ją do skóry i szpiku kostnego. Po nauczeniu się tego, opanowuje się tzw. Duży Obieg Energii.
Podsumowując, chciałby zwrócić uwagę na psychofizjologiczną jedność tego systemu tzn., że wszelkie procesy rozwoju emocjonalno-duchowego (tzn. wyciszenie, samo opanowanie, polepszenie koncentracji, (...) odbywają się nierozłącznie z ciałem i w ciele. W tradycji zachodniej brak jest takiej jedności (albo pracuje się z ciałem, albo z umysłem) co powoduje dużą dysharmonię i dyskomfort naszej egzystencji (czego efektem są m.in. choroby!). Myślę, że czeka nas wielka lekcja QIGONGU - jest nią powrót do owej utraconej PIERWOTNEJ JEDNOŚCI, która w Chinach nosi wdzięczną nazwę TA0.

Powrót do spisu treści.


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.