Kolorowy napis z ideogramami: Świat Nei Jia

NR 25 (SIERPIEŃ 2002)

QIGONG I STYLE WEWNĘTRZNE KUNG-FU
Andrzej Kalisz

yiquan@yiquan.com.pl
www.yiquan.com.pl

Taiji 1 Taiji 2 Taiji 3 Taiji 4

Taijiquan (t'ai chi chuan)

Wśród rozmaitych tradycyjnych chińskich systemów ćwiczeń, dziś określanych wspólnym mianem qigong, jedne kładły nacisk na ruch, nazywano je zatem donggong (ćwiczenia ruchowe), w innych koncentrowano się na ćwiczeniach medytacyjnych w określonych pozycjach (najczęściej wykorzystywano w Chinach pozycję siadu skrzyżnego), zaliczano je więc do jinggong - ćwiczeń statycznych. Z biegiem czasu upowszechniła się się praktyka łącznego wykorzystania donggong i jinggong.

Najwcześniejsze ćwiczenia ruchowe zwano daoyin. W nazwie tej kryje się znaczenie "prowadzenia", "kierowania". Uważa się zatem, że od samego początku ćwiczenia te opierały się na mentalnym prowadzeniu ruchów ciała. Według innych interpretacji chodzić miało o odpowiednie kierowanie przepływem qi, przy pomocy ruchów ciała.

W starożytnych tekstach spotykamy się też z pojęciem tuna - kolejnej odmiany tradycyjnych ćwiczeń zaliczanych do qigong. Tuna oznaczało oddychanie. Tak więc w tym wypadku chodziło o ćwiczenia oddechowe (z którymi qigong jest niekiedy całkowicie utożsamiany - oczywiście stawianie tu znaku równości jest zbyt wielkim uproszczeniem).

Xingqi (poruszanie qi) polegało na kierowaniu przy pomocy umysłu przepływu qi do określonych części ciała, w celu osiągnięcia odpowiednich efektów.

Taoiści swoje ćwiczenia dzielili na minggong i xinggong. Minggong ("ćwiczenia życia") odnosiły się bardziej do ciała, jego właściwego funkcjonowania z punktu widzenia tradycyjnych chińskich koncepcji. Xinggong ("ćwiczenia natury") dotyczyły umysłu. Do taoistycznego xinggong zbliżone były praktyki medytacyjne buddyzmu chan (w jęz. japońskim - zen).

Późniejsze systemy łączyły z reguły w jedno różne formy ćwiczeń. Wykorzystywano stosownie do potrzeb ćwiczenia statyczne i ruchowe, xinggong i minggong, daoyin, tuna i xingqi. W trakcie ćwiczeń ruchowych daoyin stosowano jednocześnie kontrolowane oddychanie tuna, kierowano "przepływem qi", a towarzyszyło temu wyciszenie umysłu charakterystyczne dla ćwiczeń medytacyjnych xinggong.

Bagua 1 Bagua 2 Bagua 3 Bagua 4

Baguazhang (pa-kua chang)

W pewnym momencie doszło do odkrycia, że tego typu ćwiczenia pomimo swej delikatności, odróżniającej jej zdecydowanie od typowego treningu fizycznego, przynoszą niespodziewane efekty w postaci sprawności - szybkości, siły, zręczności, błyskawicznej reakcji i lepszego wyczucia ciała. Zaczęto je więc wykorzystywać w treningu sztuk walki. Był to początek tzw. "systemów wewnętrznych". Szczególne znaczenie dla ich rozwoju miał taoistyczny ośrodek w górach Wudang.

Taijiquan (t'ai chi ch'uan lub w skrócie tai chi) jest najpopularniejszym z systemów wewnętrznych. Formy tej sztuki, których praktyka służyć ma rozwojowi umiejętności walki, stanowią jednocześnie ćwiczenia, które niewątpliwie zaliczyć można do "miękkiego" qigongu (w odróżnieniu od "twardego" qigongu wykorzystywanego często w systemach zewnętrznych kung-fu, a koncentrującego się głównie na zwiększaniu wytrzymałości fizycznej ciała). Dzięki zasadzie "kierowania qi przy pomocy umysłu i prowadzenia ciała przy pomocy qi" (co z praktycznego punktu widzenia polega na tym, że podczas ćwiczenia każdy, nawet najbardziej subtelny ruch podąża za jego mentalnym wyobrażeniem, a nie odbywa się automatycznie czy mechanicznie) mistrz tai chi potrafi precyzyjnie posługiwać się swoim ciałe, dzięki czemu może pokonać agresywnego przeciwnika w bardzo subtelny, miękki sposób. Dwa inne powszechnie znane systemy wewnętrzne to baguazhang (pakua chang) i xingyiquan (hsing-i ch'uan). Pomimo zdecydowanych różnic w sposobie ćwiczenia, formy tych systemów, podobnie jak taijiquan można zaliczyć do qigong. Szczególnie charakterystyczne jest tu przywiązywanie wielkiej wagi umysłu - czynnika mentalnego oraz nacisk na głęboką zewnętrzną i wewnętrzną harmonię. Owa wewnętrzna harmonia oznacza doskonałą koordynację pomiędzy aktywnością umysłu, a wykorzystaniem ciała (tradycyjne teorie opisują to w sposób bardziej złożony i trudniejszy do zrozumienia, jako trzy wewnętrzne harmonie: pomiędzy sercem i umysłem, umysłem i qi, oraz qi i siłą fizyczną).

Dla baguazhang charakterystyczne są okrężne, płynne ruchy i zwinne kroki. Xingyiquan na pierwszy rzut oka wydaje się, ze swoimi stosunkowo prostymi, gwałtownymi technikami podstawowymi, systemem bardziej brutalnym i mniej wyrafinowanym. Tym niemniej na bardziej zaawansowanym poziomie jest to sztuka równie subtelna jak baguazhang i taijiquan.

Xingyi 1 Xingyi 2 Xingyi 3 Xingyi 4

Xingyiquan (hsing-i ch'uan)

Artykuł ukazał się w magazynie "Samuraj" nr 2/98.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.