NR 1 (MAJ 1998)
HISTORIA TAI CHI CHUAN STYLU
YANG
Tomasz Grycan
Wiedza na bazie, której powstał Tai Chi Chuan ma już kilka tysięcy lat i bardzo trudno jest określić kiedy tak naprawdę i przez kogo został stworzony. Większość ekspertów za jego twórcę uznaje Chang Sanfenga (Zhang Sanfeng), żyjącego w XIII wieku. Był to taoista pochodzący z klasztoru Wudang, który raczej na pewno zmodyfikował jakiś już wcześniej istniejący system. Podobno inspiracją do jego stworzenia, była zaobserwowana walka żurawia z wężem. Zwinność ptaka uprzytomniła mu przewagę miękkości nad twardością Nie ulega wątpliwości, że był człowiekiem o wielkich umiejętnościach i dużym doświadczeniu w sztukach walki. Pomimo dość ekscentrycznego trybu życia, ciągłych wędrówkach po górach i samotnych medytacjach w jaskiniach, zdołał przekazać swój system innym (prawdopodobnie tylko mnichom z klasztoru Wudang, stąd nazwa tego stylu: Wudang Tai Chi Chuan). |
Dalej historia stylu jest dość niejasna, aż do Chen
Wangtinga (1600 - 1680), który według kronik
północnej prowincji Shandong był oficerem w armii dynastii
Ming. On to poznał ten system od Jiang Fa (uwięzionego przez
siebie żołnierza), mieszkańca wioski Zhaobao. W Chinach trwa
obecnie wielka dyskusja na temat, który styl był pierwszy Chen
czy Zhaobao. Wangting na bazie swoich doświadczeń (był
ekspertem Długiej Pięści Shaolin) i wiedzy przekazanej przez
Jiang Fa, stworzył nowy styl Tai Chi zwany od jego nazwiska Chen
Tai Chi Chuan. Od tej chwili rodowa wioska Chenjiagou
staje się centrum tego stylu.
Sztuka ta powoli popadała w zapomnienie, dopiero Chen
Changxing (1771 - 1853) odtworzył ją i zmodyfikował,
przywracając jej na nowo blask .Jego uczniem, w dość
niezwykłych okolicznościach, został Yang Luchan
(Yang Fukui) i od niego rozpoczyna się historia stylu Yang.
Yang urodził się w 1799 roku w okręgu Yongnian prowincji Hebei w rodzinie chłopskiej. Swoją przygodę ze sztukami walki rozpoczął od poznania jednego ze stylów Shaolin, którego stał się ekspertem. Jego nauczyciel (widząc jego duży talent) podsunął mu pomysł ćwiczenia nowego stylu i wysłał do wioski Chenjiagou. Jednak rodzina Chen nie była skłonna ujawniać swoich tajemnic obcemu. Nie widząc innego wyjścia Yang zatrudnił się u nich jako parobek i podglądając treningi ćwiczył samodzielnie. Jak powiadają legendy po 10 latach został w nocy przyłapany. Jego ówczesny poziom był tak duży, że z łatwością pokonał najlepszych uczniów Chen Changxinga, co wymusiło na starym mistrzu akceptację i przyjęcie go w poczet uczniów. Po kilkudziesięciu latach powrócił do rodzinnego Yongnian, gdzie na bazie swoich doświadczeń w sztukach walki stworzył swój własny styl zwany od jego nazwiska Yang Tai Chi Chuan. Uczył wszystkich, swoich sąsiadów jak i krewnych cesarza. Bardzo mocno przyczynił się do popularyzacji Tai Chi Chuan w Chinach. Brał udział w wielu walkach, zawsze wygrywając. Był nazywany Yang Wudi ("Bez przeciwnika"). Nigdy nikogo nie zabił, ani nie ranił ciężko (co było ewenementem w tamtych czasach). Miał trzech synów. Najstarszy zmarł w dzieciństwie, dwaj pozostali osiągnęli wysoki poziom w sztuce walki. Zmarł w 1872 roku. Najlepszym uczniem Yang Luchana z poza rodziny był Chen Hsiu Feng.
Najstarszy syn mistrza, Yang Banhou (1837 - 1892), od chłopięcych lat studiował pilnie Tai Chi Chuan. Ćwiczył codziennie, bez przerw. Z powodu tak ostrego reżimu próbował kilka razy uciec z domu. Jak powiadają legendy, pewnej nocy rozbił mur gołymi rękami i uciekł, lecz został schwytany i odstawiony do domu. Miał trudny charakter, był skłonny do stosowania przemocy. Znajdował satysfakcję w powalaniu przeciwników na ziemię, zdarzało mu się często zranić kogoś i przelać krew. Osiągnął bardzo wysoki poziom umiejętności. Miał niewielu uczniów, jego styl prawdopodobnie wygasł.
Młodszy syn Yang Luchana, Yang Jienhou (1839
- 1917), podobnie jak starszy brat, pobierał od wczesnych lat
nauki u ojca. Miał tak ułożone treningi, że nie pozostawiały
czasu na odpoczynek w ciągu całego dnia. Ciągły wysiłek i
stres, doprowadziły do kilku prób samobójstwa. Miał
łagodniejszy charakter niż jego brat i pozostawił po sobie
wielu uczniów.
W pojedynkach z przeciwnikami uzbrojonymi w nóż lub miecz,
używał jedynie kija. Gdy podnosił ramię, wybierał taką
pozycję do ataku, że cały plan działania agresora obracał
się w niwecz. Był tak jak jego ojciec, mistrzem włóczni.
Potrafił przenosić własną energię na włócznię i uwalniać
ją poprzez ostrze, tak że jakakolwiek broń skrzyżowana z
jego, wypadała przeciwnikowi z ręki. Jak głoszą legendy
posiadał cudowną umiejętność zatrzymywania ptaka, który
przysiadł na jego dłoni, bez chwytania go. Ptak, aby wzbić
się w powietrze musi najpierw odbić się nogami od podłoża. I
w momencie gdy naciskał na dłoń aby się odbić, mistrz nagle
rozluźniał rękę tak, że nie mógł on odfrunąć.
Zmarł spokojną śmiercią, nie poprzedzoną chorobą ani
cierpieniem. Na kilka godzin przed śmiercią ujrzał jej
nadejście we śnie. Zebrał wokół siebie członków rodziny
oraz uczniów i każdemu po kolei udzielił ostatnich instrukcji.
Po kąpieli i zmianie ubrania, po prostu położył się i
umarł, z uśmiechniętą twarzą. Miał trzech synów: Shaohou,
Chaohou (który zmarł młodo) i Chengfu.
Najstarszy syn, Yang Shaohou (1862 - 1930), studiował Tai Chi Chuan od siódmego roku życia. Podobnie jak jego wuj miał trudny, agresywny charakter. Uwielbiał atakować pierwszy. Również i on pozostawił po sobie niewielu uczniów (którzy wytrzymali znęcanie się nad nimi), jego styl jest dziś rzadkością. Legendy powiadają, że wykonywał ćwiczenie "duchowej siły", polegające na ściąganiu (siłą woli) płomienia świecy ku sobie i odchylaniu go, aż do zgaszenia.
Najmłodszy syn, Yang Chengfu (1883 - 1936), miał bardzo łagodny charakter. Jako dziecko nie przejawiał zainteresowania Tai Chi Chuan, zaczął poznawać je dopiero w wieku dwudziestu lat. Za życia ojca nie przykładał się zbytnio do nauki, dopiero po jego śmierci obudziła się w nim wielka pasja do poznania tej sztuki. Ćwiczył dzień i noc. Poprzez ciężki trening poznał dogłębnie cały system. Okazał się geniuszem i gdyby rozpoczął uważną praktykę za życia ojca, jego styl byłby nie mniej doskonały, niż jego legendarnego dziadka (twórcy stylu). Ogromnej postury, o stalowych mięśniach, zewnętrznie miły i łagodny, wewnętrznie twardy i wytrzymały. Był znany w całych Chinach. Miał bardzo wielu uczniów, jego przekaz nazywany jest "wielkim udoskonalonym stylem Yang". Bardzo mocno przyczynił się do rozpowszechnienia Tai Chi Chuan, to on nadał kształt ćwiczonemu dzisiaj stylowi Yang. Miał czterech synów: Zhenming (Chenming), Zhenji (Chenchi), Zhentou (Chentou) i Zhenduo (Chenduo). Jego najwięksi uczniowie spoza rodziny to: Cheng Man Ching i Fu Zhongwen .
Synowie Yang Chengfu osiągnęli bardzo wysoki poziom jak na dzisiejsze standardy, jednakże znacznie poniżej umiejętności swoich przodków.
Najstarszy syn Yang Chengfu, Yang Zhenming (1909 - 1985) zwany też Yang Sou-Chung, ćwiczył od ósmego roku życia pod osobistym kierunkiem ojca. Po skończeniu czternastu lat został jego asystentem, a jako dziewiętnastolatek był angażowany do nauki Tai Chi Chuan przez wiele organizacji. W przeciwieństwie do innych nauczycieli uczył tylko indywidualnie, zgodnie ze starą chińską tradycją. Kładł też duży nacisk na opanowanie praktycznego zastosowania technik . Dowodził, że sekret tej umiejętności polega wprowadzaniu swej energii "chi" w ruch, a więc ten, kto tego nie potrafi, nie odniesie również korzyści zdrowotnych. Ten sposób uczenia sprawił, że mimo swoich wysokich umiejętności pozostał prawie nieznany. Usynowił jednego z uczniów, Chu King Hunga, by uchronić swój dorobek od zapomnienia. Napisał książkę pt.: "Practical Use of Tai Chi Chuan; Its Applications and Variations" ("Tai Chi Chuan ; zastosowanie i odmiany stylu") wydaną w 1977 roku w Hong Kongu.
Ostatnio Yang Zhenduo ze swoim wnukiem Yang Jun (przedstawicielem szóstej generacji sukcesorów stylu Yang) bardzo aktywnie promuje Tai Chi Chuan na całym świecie (a zwłaszcza w USA).
Styl Yang jest w tej chwili najbardziej popularnym stylem Tai
Chi Chuan na świecie. Jest to wynikiem nie tylko wielkich
umiejętności mistrzów rodziny Yang i ich uczniów, ale także
ich dużej elastyczność na zmiany zachodzące w XX wieku. To
oni jako jedni z pierwszych przełamali tradycyjne ograniczenia i
zaczeli uczyć wszystkich, nie tylko osoby z własnej rodziny ale
także innych, nawet cudzoziemców. Stworzyli krótkie,
uproszczone formy dostosowane do tempa życia współczesnego
społeczeństwa.
Styl Yang Tai Chi Chuan jest jedną z nielicznych sztuk walki,
która wytrzymała próbę czasu i wciąż (nawet u progu XXI
wieku) jest bardzo atrakcyjnym i uniwersalnym systemem, mogącym
być uprawianym przez wszystkich niezależnie od wieku i
aspiracji ćwiczącego.
Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.
Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:
Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.