magazyn Świat Nei Jia
NR 31 (SIERPIEŃ 2003)

Shaolin

DROGI I ŚCIEŻKI TYGRYSA
Dariusz Muraszko

muraszko@free.polbox.pl

Tygrys odgrywa wielką rolę w kulturze i mitologii Chin. Nic więc dziwnego, że właśnie to zwierze zostało wybrane na uosobienie sztuki walki. Legendarne są bowiem jego gwałtowność, mądrość i nieustępliwość. Ruchy oparte na zachowaniu się tygrysa wystąpiły po raz pierwszy prawdopodobnie w zestawie ćwiczeń zdrowotnych wuqingxi opracowanych na początku naszej ery przez lekarza Hua Tou (III w.). Natomiast w klasztorze Shaolin techniki tygrysa obejmowały wszelkie aspekty walki gołymi rękami. W większości wypadków mistrz tego stylu reaguje siłą na siłę, powodując najczęściej ostateczną eliminację przeciwnika. Główną bronią tej metody kung-fu są "pazury" oraz "zwinięta pięść". Jeżeli chodzi o uderzenia nogami, to sięgają one tylko do połowy torsu. Duży nacisk w "Pięści Tygrysa" położony jest na dynamikę, osiągającą kulminację w szybkich, krótkich i mocnych ruchach.

System Tygrysa kung-fu ujęty całościowo obejmuje szereg stylów (podsystemów). Z całej "rodziny tygrysa" 15% technik pochodzi od innych form kung-fu, jak np.: lamparta, małpy, orła, lwa, smoka czy Białej Brwi (pak mei). Dlatego system ten jest bardzo zróżnicowany, co zauważymy porównując ze sobą techniki z poszczególnych jego odmian. Dla przykładu twarda szkoła Białego Tygrysa będzie odpowiednia dla osób niskich i dobrze umięśnionych, natomiast dla kobiet właściwa wydaje się ta, która zawiera dodatkowo ruchy lamparta i smoka.

1.Czerwony Tygrys (hong, hung)
Tygrys hong jest stylem Shaolin z zauważalnym wpływem technik białego żurawia i smoka. Został on przystosowany przede wszystkim do walki z przeciwnikiem uzbrojonym w broń białą. Styl opracowali cesarscy strażnicy i zasadniczo stanowi on skróconą wersję hung gar, przy czym większy nacisk położony jest w hong'u na techniki żurawia. Z tego powodu dominują w nim wysokie postawy. Styl należał do tzw. zakazanych. Na ironię uprawiany był później przez zabójców rządowych. Z tego powodu nie cieszył się zainteresowaniem mnichów buddyjskich. Hong zawierał osiem form, z których znanych jest przypuszczalnie sześć: strzegąc stopni pałacu, forma generalska, krótki nóż, szukając pomocy smoka, pancerz, strzegąc nefrytowego cesarza.

2.Tygrys Cesarski
Styl zwany też tygrysem shun. Generalnie składa się on z unowocześnionych technik hong.

3.Biały Tygrys (bai hu pai)
Styl uważany za wysoce skuteczny, charakteryzujący się silnymi i zwartymi ruchami. Uchodzi za najbardziej interesujący z całej rodziny systemu Tygrysa. Legenda głosi, iż został stworzony przez mnicha (Fong Doe Duk?), który uciekł z klasztoru Shaolin w towarzystwie innego kapłana zwanego Białą Brwią. Biały Tygrys jest przeznaczony dla uczniów tzw. "zamkniętych drzwi". Można go zgłębić dopiero po opanowaniu innej odmiany kung-fu. Styl charakteryzuje się szybkimi i dynamicznymi technikami, ale mniej płynnymi niż te, które występują w Czarnym Tygrysie. W programie nauczania zawartych jest 18 krótkich i długich form oraz 45 sekwencji z bronią. Najbardziej zaawansowana forma wykonywana jest szablą. Warto dodać, iż ruchy Białego Tygrysa uzupełnione zostały technikami "rubinowego smoka".

4.Snieżny Tygrys
Styl tybetański, bardzo podobny do opisywanego powyżej.

5.Czarny Tygrys (hei hu pai, hark fu moon)
Czarny Tygrys Shantung powstał prawdopodobnie w świątyni Shaolin. Zdaniem niektórych autorów został on wyodrębniony ze stylu Pięciu Zwierząt hung kuen i stanowi połączenie północnego oraz południowego kung-fu. Mistrzowie tego stylu kładą duży nacisk na pracę nóg, natomiast techniki rąk przypominają "Boks Południowego Orła".

6. Pięść Tygrysa (hu xing quan, hu quan)
Styl Tygrysa uprawiany w prowincji Fujian (południowy Shaolin). Charakteryzuje się niskimi kopnięciami oraz nieskomplikowanymi technikami ręcznymi. W programie nauczania występuje 7 form walk z cieniem, które wykonywane są siłowo ze specyficznym tonusem mięśni. Historia hu xing quan liczy sobie ponad 300 lat, ale nie została dokładnie opisana.

Biografia Zhou Zihe, mistrza stylu hu xing quan *

Zhou Zihe urodził się w 1874 r. w powiecie Minhou w wiosce Nanyu Zhitian w prowincji Fujian. Zmarł w 1926 r. na skutek choroby. Od dziecka uczył się literatury klasycznej i sztuk walki. Cały podwórzec rodzinny zapełniony był bronią i najróżniejszymi przyrządami do ćwiczenia sztuki walki. Jego najważniejszymi nauczycielami byli: Ke Xidi z Fuzhou i Li Zhaobei z Yongtai. Zhou nabył niezwykłe umiejętności - potrafił zmiażdżyć w rękach bambus o grubości nadgarstka; jego dłoń "żelaznego piasku" była również bardzo znana. Kiedyś kazał kilkunastu młodym i silnym ludziom przytrzasnąć palce swojej dłoni drewnianymi drzwiami. Po ponownym ich otwarciu okazało się, że na krawędziach drzwi pozostały wgłębienia po jego palcach, a samemu Zhou nic się nie stało. Zhou uczył się wielu lokalnych stylów (Ryby, Kaczki, Krowy, Psa, Małpy, Żurawia, Koguta), ale jego ulubionym był styl Tygrysa. W roku 1897 do Zhou przyjechał Japończyk (schińszczone imię: Shang Di Wan Wen) i uczył się od niego przez 13 lat. Po powrocie w rodzinne strony, na podstawie Pięści Tygrysa i lokalnych stylów, stworzył odmianę karate zwaną Shang Di Liu.

Zdaję sobie sprawę, że powyższe opisy są zawężone i nie obejmują wszystkich odmian "Pięści Tygrysa". Niestety nawet w Chinach trudno o rzetelne opracowania z tej dziedziny. Przez stulecia techniki tygrysa przeznaczone były wyłącznie dla starannie wyselekcjonowanej grupy uczniów. Jednym z pierwszych mistrzów, który uchylił rąbka tajemnicy na temat sztuki "Pazurow Tygrysa" (fu jow pai) jest żyjący w USA Wai Hong.


* Biografia napisana na podstawie tłumaczenia książki pt. "Hu Xing Quan", Fujian 1998.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.