Kolorowy napis z ideogramami: Świat Nei Jia

NR 22 (LUTY 2002)

Początek drogi

KILKA SŁÓW NA TEMAT PODSTAWOWYCH UMIEJĘTNOŚCI W TAIJIQUAN
Konrad Dynarowicz

kdynarowicz@linart.pl

Taijiquan jest najbardziej znanym z wewnętrznych systemów chińskiego kung-fu. W powszechnej świadomości funkcjonuje przede wszystkim jako ćwiczenie zdrowotne dla starszych ludzi. Jako sztuka walki jest lekceważony i niedoceniany. Dlaczego tak się dzieje? Sądzę, że wynika to zarówno z braku zrozumienia zasad, metod treningowych jak i historii tego stylu. Tak jak i w innych stylach naukę w Taiji należy zacząć od podstaw. Mam tu na myśli naukę postaw, ruchów, form, ćwiczeń zhan zhuang, jak i podstawowych zasad. Dopiero później zdobywa się bardziej zaawansowane umiejętności. Zdarza się, że niektórzy praktycy Taiji uczą się tak wielu form, jak to tylko jest możliwe. Sądzą oni, że im więcej znają form tym bardziej zbliżają się do mistrzostwa. Oczywiście proszę nie zrozumieć, że mam coś przeciwko uczeniu się form, wprost przeciwnie, ponieważ jak mówi stare powiedzenie kung-fu: "wszystko zawarte jest w formach". Chodzi natomiast o fakt , że znajomość form bez poznania oraz mistrzowskiego opanowania bojowych zastosowań pojedyńczych technik, podstawowych umiejętności oraz znajomości "pracy wewnętrznej" jest jak puste naczynie.

Mistrzostwo nie wynika z faktu nauczenia się "wszystkich" form, natomiast przede wszystkim z tego, że umiemy zastosować w walce wszystko to czego się nauczyliśmy. Sekretem chińskich sztuk walk a w tym i Taiji jest umiejętność uczynienia techniki walki efektywną a nie tylko sama jej znajomość. Pierwszym krokiem jest praktyka pojedyńczych technik z formy oraz ćwiczeń stojącej medytacji zhan zhuang, która wzmacnia mięśnie, siłę ścięgien, rozwija energię wewnętrzną a także umożliwia zrozumienie cztery rodzaje energii (ting, hua, nan i fa). Dopiero po dokładnym poznaniu ich i zrozumieniu zyskujemy możliwość nauczenia się technik w takim stopniu by móc wykonywać je bez wahania. Z moich doświadczeń wynika, że ćwiczenie pojedyńczych zastosowań, także form jak i tui shou (pchających dłoni) tylko wtedy będzie miało sens jeśli będzie szło za tym zrozumienie i praktyczna znajomość podstawowych umiejętności.

Za podstawowe umiejętności w Taijiquan uważa się opanowanie czterech rodzajów energii:

  1. ting jin - jest to energia odczuwania czyli słuchania,
  2. hua jin - energia zmieniająca kierunek działania siły przeciwnika,
  3. nan jin - energia neutralizująca,
  4. fa jin - uwolnienie energii.

Najpierw rozwijamy ting jin. Ting jin oznacza "słuchanie" czyli odczuwanie ciała twojego przeciwnika i ocenianie tego co ma zrobić. Na ting jin składa się zhan (zapoczątkowanie kontaktu) oraz nien (przyleganie). Aby wygrać walkę konieczna jest bowiem obiektywna ocena samego siebie jak i znajomość mocnych i słabych stron przeciwnika. "Słuchamy" nie tylko uszami: słuchamy oczami- obserwując, skórą- odczuwając a także umysłem- przewidując. Można nauczyć się ting jin ucząć się rozluźniać podczas wykonywania techniki oraz zbierając energię w celu uzyskania równowagi. Rozluźnienie uspokaja twoje ciało i umysł, a dokładniej mówiąc umożliwia rozpoczęcie słuchania wnętrza ciała. Pozwala walczyć w sposób pozbawiony sztywności i powolności. Natomiast dzięki uspokojeniu umysłu możemy oszczędzać energię i działać w efektywny sposób.

Hua jin odnosi się do energii, która zmienia kierunek działania siły przeciwnika. Wymaga to unikania stosowanianadmiernej siły, a zdarza się czasem, że nawet i zaawansowani praktycy kung fu stosują siłę przeciwko sile. Sposób w jaki to robimy zależy od właściwej oceny odległości od przeciwnika, kierunku działania siły, jego prędkości i masy. Hua jin jest wyjątkowo subtelną umiejętnością. Można ją podzielić na dodatkowe dwa poziomy: lien (połączenie z przeciwnikiem) i sui (podążanie za nim). Wszystko to wydaje się być trudnym i skomplikowanym procesem ale w rzeczywistości takim nie jest. Musimy jednak pamiętać, że podstawą do rozwoju hua jin jest ting jin - "słuchanie".

Nan jin - energia neutralizowania, pozwala przechwycić i zneutralizować atak przeciwnika dzięki podświadomej ocenie siły i kierunku ataku. Twardość napotyka na swojej drodze miękkość i pustkę. Posiadając tą umiejętność można kontrolować przeciwnika. Jeśli możesz kontrolować jego centrum ciężkości - kontrolujesz jego działania i możesz je uniemożliwiać. Łapiąc przeciwnika w czasie pomiędzy jednym a drugim ruchem , jesteś w najbardziej dogodnym momencie do rozpoczęcia ataku.
W "Klasyce Taiji" określa się to słowami:"siła o wielkości czterech uncji może zneutralizować siłę tysiąca funtów".

Fa jin - jest to umiejętność użycia wewnętrznej energii qi. Na tym poziomie umiejętności twoja technika jest nienaganna a każdy twój ruch właściwy. Wiesz jak odczuwać tan tien i jak obniżać tam qi. Jest to właściwy moment na użycie siły i wykorzenienie przeciwnika. Bez wyczucia właściwego momentu zmarnujesz okazję, nawet jeśli uda się tobie wykonać atak. Jeśli wyczujesz odpowiedni moment atak zostanie on wykonany "bez wysiłku". Dzieje się to również dzięki wizualizacji twojej energii qi i kierowaniu jej w odpowiedni sposób poprzez ciało od stóp (punkt N1- "Bulgocące źródła") aż do palców dłoni. Kiedy wykonujesz technikę twój umysł powinien być skupiony na dłoniach. "Klasyka Taiji" opisuje to następującymi słowami: "jeśli qi przenika bez przeszkód całe ciało, staje się ono doskonale podatna intencjom umysłu".

Jeśli chcesz użyć siły i wykorzenić przeciwnika musisz pamiętać o tym, że należy użyć jednocześnie siły i w przeciwnym kierunku. Kiedy usłyszałem o tym po raz pierwszy od jednego z moich nauczycieli zupełnie nie rozumiałem o co chodzi. Dopiero po kilku latach praktyki stało się oczywiste, że kiedy 50% siły jest używane do przodu to drugie 50% musi być użyte do tyłu. Dotyczy to jakiegokolwiek kierunku w przestrzeni. Jeśli będziemy postępować według tej zasady, oznacza to, że traktujemy ciało jako kulę, będzie ono dobrze zakorzenione, siła właściwie użyta a energia skupiona w ręce która atakuje. Wiem jak trudno jest czasem powstrzymać się od nadmiernego użycia siły, ale wiem również, że dzięki wyciszeniu i rozluźnieniu można dokładniej i wyraźniej słuchać własnego ciała i jego "wewnętrznego przekazu".

W dawnych czasach systemy walki nie zawierały zbyt wiele form do nauki. Dzięki tej prostocie każda z technik z form zawierała w sobie głębię i bogactwo. Niestety w naszych czasach ludzie ciągle się spieszą próbując się nauczyć w krótkim czasie jak najwięcej, sądząc, że to właśnie umożliwi im zdobycie niezbędnych doświadczeń. Jak się więc wydaje drogą do osiągnięcia mistrzostwa jest przede wszystkim jakość treningu a nie jego ilość. Należy ćwiczyć jedną, co najwyżej dwie techniki starając się stosować do nich podstawowe zasady, natomiast później sposób użycia siły. Dopiero wtedy będziemy mogli poznać głębię i bogactwo Taijiquan.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.