NR 35 (KWIECIEŃ 2004)
SPECJALNE JUBILEUSZOWE WYDANIE
NR 35
(KWIECIEŃ 2004)
SPECJALNE JUBILEUSZOWE WYDANIE
MAŁA ODMIANA TAIJIQUAN RODZINY CHEN
Jian Ge
Artykuł ten został pierwotnie opublikowany w czasopismie "Shaolin Yu Taiji", 9/2002;
Tłumaczenie z języka chińskiego na agielski, opatrzenie uwagami i wyjaśnieniami, jak również publikacja na stronie: www.chinafrominside.com/ma/taiji/xiaojia.html: Jarek Szymański
Tłumaczenie za zgodą i autoryzacją Jarka Szymańskiego
Tłumaczenie z angielskiego: Konrad Dynarowicz
Taijiquan rodziny Chen wywodzi się z wioski Chenjiagou mieszczącej się w okręgu Wen, prowincji Henan. Zostało stworzone przez Chen Wangtinga, spadkobiercę w dziewiątym pokoleniu rodziny Chen, w okresie końca dynastii Ming i początku dynastii Qing. Chen Wangting za podstawę swojego systemu przyjął starą sztukę walki, która była przekazywana od dawna w obrębie rodziny. Chen Wangting udoskonalił tę sztukę walki i stworzył: pięć form Taijiquan, pięć form walki bez broni (Wu Tao Chui), Trzynaście Postaw (Shi San Shi), jak rownież Formę Wystrzałowej Pięści (Pao Chui) (1), formy z broniami (włócznia, szabla, miecz, kij, maczugi, bicz etc.) i wyjątkowo unikalne metody Pchających Dłoni (Tui Shou) oraz Lepkich Włóczni (Zhan Qiang). W ten sposób został stworzony kompletny system walki. W procesie ewolucji trwajacej ponad trzysta lat powstały z niego style Yang, Wu (Jianquan), Wu (Yuxiang), Sun, Zhaobao oraz inne.
W obrębie Taijiquan rodziny Chen, "Mała Odmiana" (Xiao Jia) stanowi najbardziej tradycyjną metodę ćwiczenia.
WPROWADZENIE DO "MAŁEJ ODMIANY" STYLU CHEN TAIJIQUAN.
W ćwiczeniu stylu Chen Taijiquan kładzie się nacisk na zmniejszanie okregów z dużych do małych, a później z małych do (ruchu) "bez okregów" - szczytu perfekcji w tej sztuce walki. Historycznie rzecz biorąc Styl Chen Taijiquan nie był podzielony na "Dużą Odmianę" oraz "Małą Odmianę"; natomiast jeśli weźmiemy pod uwagę metodę ćwiczenia, nauczyciel po to by pomóc uczniowi szybciej opanować podstawy stylu, powiekszał ruchy formy, tak, że uczeń zaczynał od dużych zewnętrznych okręgów. Po pewnym okresie czasu ćwiczenia, kiedy uczeń nauczył się wykonywać ruchy po kole stopniowo redukował duże okręgi do małych, zewnętrzne do wewnętrznych, tworząc spiralną siłę rozwijania jedwabnego kokonu (chan si jin) przenoszoną poprzez ścieżki siły (jin lu) w tułowiu, ramionach i nogach; w ten sposób można było osiągnąć wysoki poziom umiejętności - koła nie były widoczne na zewnątrz. Wraz z rozwojem Taijiquan te różne metody ćwiczenia nazywane były "Duża Odmiana" i "Mała Odmiana" ("Duże Okręgi" i "Małe Okręgi"). Praktycy Dużej Odmiany ("Da Jia" - przyp.tłum) również kładą nacisk na stopniowe zmniejszane okregów od dużych do małych, podczas gdy w Małym Stylu okręgi są najpierw powiększane; procesy ćwiczenia Dużej Odmiany i Małej Odmian są zasadniczo bardzo podobne i dlatego mówi się, że: "Duża Odmiana nie jest duża a Mała Odmiana nie jest mała".
Duży Styl Taijiquan rodziny Chen zaczął się rozpowszechniać w zewnętrznym świecie (czyli poza wioską rodziny Chen - przyp.tłum.) poprzez późniejsze generacje rodziny Chen ktorzy albo pracowali jako ochrona karawan (kupieckich - przyp.tłum.) albo też prowadzili interesy poza wioską; szczególnie należy tu wymienić Chen Fake (spadkobierca w 17-tym pokoleniu rodziny Chen) oraz Chen Zhaopei (spakobierca w 18-tym pokoleniu rodziny Chen) którzy oficjalnie zostali zaproszeni do Pekinu i Nankinu by nauczać sztuk walki i dzięki temu stali się znani zwykłym ludziom. Ponieważ Mała Odmiana była przekazywana tylko wewnątrz rodziny i istniały bardzo surowe wymagania określające relacje pomiędzy nauczycielem a uczniem, nadal pozostaje ona niemal całkowicie nieznana. Choć przedstawiciele "Małej Odmiany" Chen Taijiquan rozpoczęli od niedawna nauczanie na zewnątrz wioski, to w zwiazku z późnym startem odmiana ta wciąż nie jest szeroko rozpowszechniona.
Współczesnymi reprezentantami "Małej Odmiany" stylu Chen są: Chen Kezhong, Chen Boxiang (obydwaj są przedstawicielami 18-tego pokolenia rodziny Chen), Chen Liqing, Chen Lixian, Chen Boxian (przedstawiciele 19-tego pokolenia), etc.
"Ilustrowane Objaśnienia Taijiquan Rodziny Chen" (Chen Shi Tajiquan Tu Shuo) napisane przez Chen Xina (spadkobiercę 16-tego pokolenia rodziny Chen) i poważana jako "Biblia Sztuk Walki" (Wulin Shengdian) opisują ruchy które są ćwiczone w ramach "Malej Odmiany". We "Wprowadzeniu" (Zixu) do "Ilustrowanych Objaśnień" Chen Xin pisze:
"Obawiam się upływu czasu i nie mam cierpliwości czekać dlużej; obawiam się także, że (sztuka walki rodziny Chen - przyp.tłum) może podzielić się na szkoły i gałęzie i prawdziwa wiedza zostanie stracona. Z tego powodu w moim wolnym czasie czynię wszystko co możliwe aby wytłumaczyć i wyjaśnić głębokie sekrety sztuki i opisać je szczegółowo".
W całej książce nie wspomina się o podziale stylu Chen Taijiquan na Dużą i Małą Odmianę. To udowadnia, że styl opisany w "Ilustrowanych Objaśnieniach Dotyczących Taijiquan Rodziny Chen" powinien być najbliższy oryginalnej sztuce walki stworzonej przez Chen Wangtinga.
CHARAKTERYSTYKA "MAŁEJ ODMIANY " TAIJIQUAN STYLU CHEN.
1. Metoda Ciała (Shen Fa): "Ciało nie powinno się podnosić albo też kołysać, raczej niżej aniżeli wyżej, powinno poruszać się na jednym poziomie". W trakcie ćwiczenia form ciało nie powinno poruszać się w górę lub w dół czy też niekontrolowanie kołysać się w lewo i w prawo: intencja (Yi) powinna obniżyć się w dół, centrum ciężkości powinno być trzymane nisko i zasadniczo powinno poruszać się na jednym poziomie (za wyjątkiem takich ruchów jak "Potrząśnięcie Stopą i Zejście w Dół" (Bai Jiao Xia Cha), "Złoty Kogut Stoi na Jednej Nodze" (Jin Ji Du Li), "Smok Pełzający po Ziemi" (Pu Di Long) etc.).
2. Metody Dłoni (Shou Fa): "obydwie dłonie nie powinny niekontrolowanie obracać się, pomiędzy nimi powinna być utrzymywana Zamykająca Siła, qi przenika delikatnie wnętrza palców; kiedy ręce poruszają się do góry nie powinny przekraczać wysokości linii brwi wtedy poruszamy je w dół poprzez rozluźnienie; (kiedy) obracamy (tj. poruszamy dłońmi) do wewnątrz (tj.przed ciałem) kciuk może iść do linii centralnej ciała, kiedy przemieszczamy (dłonie) na zewnątrz nie sięgamy nimi za daleko (Tan) ale też nie za blisko ciała (Jia), czubek łokcia powinien być skierowany w dół, ściskamy (ściągamy do siebie) żebra, skóra na żebrach i dłonie powinny się wzajemnie dotykać (Shu Lei Xiang Mao Fu Xiang Ai)" (2). Obie dłonie zamykają się (He), (tj. zwracają wnętrzami do siebie), nie powwinny być dokładnie zwrócone do siebie ale pod pewnym kątem - jest to nazywane "Cztery Sześć, Yin i Yang", dłoń uformowana jest w kształt dachówki, kciuk i mały palec "zamykają się" (He, tj. poruszają się ku sobie), intencja (Yi) jest na kciuku, palcu wskazującym i środkowym; centralna linia ciała decyduje o zakresie ruchu każdej dłoni, każda z dłoni kontroluje połowę ciała; w swoim ruchu do góry dłoń nie powinna iść wyżej aniżeli poziom brwi. Kiedy porusza się w dół należy skupić się na rozluźnieniu; kiedy dłonie poruszają się na zewnątrz, nie wyciągamy ich za daleko (Tan); kiedy dłoń porusza się w odwrotnym kierunku nie trzymamy jej za blisko ciała (Jia), należy zostawić pomiędzy ramieniem i ciałem trochę wolnego miejsca, należy postępować dokładnie według zasad.
3. Praca stóp (Bu Fa) - "nigdy nie układamy stóp na kształt znaku Ba (oznaczającego osiem - który jest podobny do litery "V" pisanej do góry nogami - tj. kiedy palce skierowane są ukośnie na zewnątrz) oraz Ding (podobnego do litery "T" tj. kiedy kąt pomiędzy obiema stopami to kąt prosty) zawsze pamiętaj by "zamykać" (tj. przemieszczać ku sobie) końce obydwu stóp; więcej wagi ciała znajduje się na wewnętrznej stronie stopy, paluch i drugi palec prowadzą (stopę); obracamy (ciało) na pięcie, długi krok wykonujemy na długość nogi, krótki krok na długość stopy". Ze względu na wymaganie otwarcia bioder i zaokrąglenie krocza obydwie stopy powinny być równoległe do siebie i nigdy paluchy nie mogą być skierowane na zewnątrz (na kształt liter "V" czy też "T"). Jeśli tak zrobimy staw biodrowy nie "zwinie się" i krocze utraci zaokrąglenie (i utworzy kształt litery "V" - tzw. "ostre krocze" - a więc wymagania dotyczące okrągłego krocza nie zostaną spełnione); kiedy poruszamy się od biodra w dół wykorzystując "przeciwne zwijanie" (Ni Chan), wektor siły powinien paść na wewnętrzną stronę stopy, paluch i drugi palec stopy; kiedy wykonujemy krok, nie powinien być on za długi (Tan) - powinno się móc po wykonaniu kroku bez przeszkód wycofać z powrotem nogę, w przypadku dużego kroku odleglość między stopami nie powinna byc większa aniżeli długość nogi, w przypadku małego nie większa aniżeli długość stopy.
4. "Raczej poruszaj się do przodu niż wycofuj, (poruszaj najpierw) dolną częścią (połową) ciała przed górną". Centrum ciężkości ciała powinno raczej poruszać się do przodu niż wycofywać; kiedy przenosimy ciężar najpierw porusza się dolna dopiero później górna część ciała (3).
5. Metoda Oczu (Yan Fa) - "duch (Shen) towarzyszy dłoni, która jest z przodu, głowa nie powinna się kołysać". Intencja (Shen Yi) powinna być skupiona na przedniej dłoni, jednakowoż oczy nie powinny wpatrywać się w nią nieruchomo, głowa nie powinna pochylać się za ruchem dłoni.
6. Metoda (budowania i wyzwalania) siły (Jin Fa) - "krocze powinno być otwarte i zaokrąglone, nie powinno skręcać się (niu) lub też kołysać w poziomie w stronę prawą lub lewą (Shuan)". Siedzenie/pośladki powinny być rozluźnione i "rozprzestrzenione" na obie strony tak, żeby biodra "owijały" (jakbyśmy chcieli nogami objąć dużą piłkę), stawy biodrowe powinny być "wciągnięte" do tyłu (biodra są "zwinięte"), "otwierające" z tyłu (Kai) i "zamykające" z przodu (He), tak, że krocze staje się okrągłe; krocze odgrywa rolę osi dla nóg i talii, i podczas obrotu przenosi "siłę rozwijania jedwabnego kokonu" (Chan Si Jin) nazwaną także "spiralną siłą" (Luo Xuan Jin) która "krąży po spirali" zaczynając od palców u nogi, potem wzdłuż goleni, uda aż do punktu hui jin, poprzez ciało (punkt ming men), barki, ramię, kość promieniową i strzałkową aż do końców palców; kiedy następuje przemiana pomiędzy yin i yang (tj.centrum ciężkości jest przenoszone z jednej nogi na drugą), biodra zakreslają łuk z tyłu, dołem; biodra są jak taca, pamiętaj by nigdy nie skręcać ich lub nie kołysać nimi na lewo i prawo w poziomie (wzdłuż linii prostej); obydwa biodra powinny zakreślać znak nieskończoności "∞" , siła nie może się załamywać, "zwijanie" (Chan) powinno odbywać sie wzdłuż linii figury "~" (Bei Si Kou); siła powinna być pełna, bez nadmiaru ani też bez braków (4).
7. Wiele pionowych okregów, niewiele poziomych okregów - powód poruszania się wzdłuż pionowych okregów to przenoszenie siły (która podnosi się ze stóp) od dołu do góry, kiedy wszystko jest rozluźnione (Song), obniżone (zatopione, Chen), a przenoszenie ciężaru ciała odbywa się w sposób okrężny (Yuan Zhuan). Poza tym o wiele łatwiej jest utrzymać stabilność kiedy poruszamy się wzdłuż pionowych kół. Z tego też powodu Mała Odmiana wykorzystuje głównie pionowe lub prawie pionowe koła.
8. Wiele pełnych okregów, mało łuków - powodem użycia pełnych kół jest uczynienie "scieżek siły" (Jin Lu) pełnymi, aby zmniejszyć niepotrzebne powtarzające się "ładowanie siły" (Xu Jin), tak by osiągnąć ciągłość technik neutralizowania (Hua) oraz uderzania (Da) i umieć zaatakować z pełną szybkością (5).
POSZUKUJĄC ŹRÓDEŁ "MAŁEGO STYLU" TAIJIQUAN RODZINY CHEN.
Przed Chen Youbenem z 14-go pokolenia rodziny Chen (był on spadkobiercą stylu Chen Taijiquan w 6-tym pokoleniu) istniał tylko jeden przekaz metody ćwiczenia Taijiquan i nie istniał podział na Dużą i Małą Odmianę: to Chen Youben był kluczową postacią, która odegrała epokową rolę dokonując podziału (stylu) Chen Taijiquan na Dużą i Małą Odmianę.
Według zapisów w "Genealogii Rodziny Chen" (Chen shi jia cheng), Chen Gongzhao, ojciec Chen Youbena "zdobył czystą i precyzyjną umiejętność (w Taijiquan), i uczył wielu uczniów z głębokim zrozumieniem (Taijiquan)" (w Chenjiagou opowiada się historię o Chen Gongzhao współzawodniczącym jeśli chodzi o siłę z szaloną krową); Chen Youben i Chen Youheng, jego przyrodni brat, "byli xiang sheng (uczniami dawnej lokalnej szkoły) i uczyli się Taijiquan, szczególnie (Chen)Youben, który otrzymał "perłę smoka"" (tj.prawdziwy przekaz Taijiquan), uczył on swoich synów i synów swojego brata sztuki (Taijiquan), nosił się skromnie, zawsze jak gdyby (jego umiejętność) były gorsze (od innych ludzi), w tym samym czasie wielu ludzi, którzy przodowali w Taijiquan było jego uczniami. (...) Uczniowie (Chen)Youbena - Chen Qingping, Chen Youlun, Chen Fengzhang, Chen Sande, Chen Tingdong, posiadali pewne osiągnięcia, Chen Gengyun również nazywał go swoim nauczycielem. (Chen) Qingping przekazał (Taijiquan) He Zhaoyuan, Zhang Kai, Zhang Gaoshan z miasteczka Zhaobao. (Chen) Youlun przekazał (Taijiquan) Li Jingyan, Zhang Dahong."
Z powyższych zapisów wynika, iż zarówno Chen Gongzhao oraz jego syn, Chen Youben, posiadali wielkie osiągnięcia na polu sztuk walki i mieli wielu sławnych uczniów; Chen Youben naprawdę otrzymał prawdziwy przekaz Taijiquan od swojego ojca. Co więcej Mała Odmiana istniała już przed Chen Youbenem.
Mała Odmiana łączy twardość z miękkością, w Pierwszej Formie (yi lu) jest więcej miękkości a mniej twardości; natomiast w Drugiej Formie (er lu) jest więcej twardości a mniej miękkości. Ponadto, ponieważ Mała Odmiana posiada wyjątkowo kompletny system teoretyczny i dokładną, stopniową metodę ćwiczeń, ludzie z Chenjiagou chwalą go jako "styl gongfu" (gongfu jia) albo jako "specjalny styl" (kan jia quan; kan jia oznacza dosłownie "pilnować domu"). Nie jest to tak jak pisze się w niektórych książkach, że - "Chen Youben, z 14-go pokolenia rodziny Chen, dokonał zmian w oryginalnych formach, stopniowo usuwając niektóre trudniejsze i dynamiczniejsze ruchy, i stworzył Nową Odmianę (Xin Jia), nazywaną również Mała Odmiana, której ruchy są tak samo obszerne, jak Stara Odmiana" (6).
Ponieważ Chen Changxing przez okrągły rok zajmował się eskortowaniem karawan, Chen Gengyun (syn Chen Changxinga, 15-te pokolenie rodziny Chen) chcąc pracować razem ze swoim ojcem poprosił Chen Youbena, swojego wujka, by go uczył. Chcąc by Chen Gengyun osiągnął umiejętności w możliwie jak najkrótszym czasie, Chen Youben zachował kwintesencję Pierwszego Układu Trzynastu Postaw (Tou Tao Shi San Shi) ale położył nacisk na "eksplodującą siłę" (bao fa li) ("wybuchy siły), poszerzył ruchy i uczył w ten sposób Chen Gengyuna przez ponad rok. Chen Youben i Chen Gengyun poprzez dyskusje i dogłębne studia stworzyli pewien rodzaj innego stylu; odtąd aby odróżnić go od Pierwszego Układu w Trzynastu Postawach (Tou Tao Shi San Shi), ludzie zaczęli nazywać je "Małe Okręgi" oraz "Duże Okręgi". Chen Gengyun przekazał ten styl członkom swojej rodziny; tego stylu uczył się Chen Fake - jego wnuk - który w roku 1928 został zaproszony do Pekinu by nauczać sztuk walki, i dzięki czemu Duża Odmiana stała się znana szerszemu gronu osób. Następne pokolenia zaczęły nazywać ten styl "Duża Odmiana" (Da Jia), podczas gdy tradycyjny system to "Mała Odmiana" (Xiao Jia).
ROZWAŻANIA NA TEMAT "ILUSTROWANYCH OBJAŚNIEŃ NA TEMAT TAIJIQUAN RODZINY CHEN".
Dlaczego "Ilustrowane Objaśnienia" (7) zawierają 64 a nie 74 postawy? Stało się tak ponieważ Chen Xin pisząc "Ilustrowane objaśnienia" chciał "uniknąć banału i skupić się na istotnych sprawach", wybrał więc najważniejsze postawy i opisał je, a więc w książce nie została zapisana cała forma. Na przykład Forma Przygotowawcza (yu bei shi), Forma Zamykająca (shou shi) i niektóre ruchy łączące czy też przejściowe nie zostały opisane. Choć niektóre z nich zostały wyjaśnione, nie zostały jednak wymienione w spisie ruchów jako osobne postawy ("Księga Przemian" - Yi Jing - zawiera 64 heksagramy, a więc jest możliwe, że na liczbę postaw w książce Chen Xina miała wpływ liczba heksagramów Yi Jing).
Dlaczego treść tej książki jest niejasna i jest trudna do zrozumienia? Dlatego, że nie jest to podręcznik dla początkujących. Ma ona za zadanie pomóc tym praktykom, którzy osiągnęli już pewien poziom umiejętności oraz zrozumienia teorii i dążą ku jeszcze wyższym osiągnięciom. Co więcej zarówno specyficzny sposób pisania klasycznych tekstów, brak kropek i przecinków, użycie lokalnego dialektu i slangu w niektórych ustępach książki, wszystko to czyni ten tekst trudnym do pełnego zrozumienia zarówno dla początkującego jak rownież osoby nie posiadającej choćby podstawowej znajomości klasycznego języka chińskiego. Również i dlatego, że znaczenia niektórych znaków w "Ilustrowanych Objaśnieniach" różnią się od istniejących we współczesnym języku chińskim; w procesie uczenia się należy łączyć doświadczenia płynące z ćwiczenia ze zrozumieniem istoty książki.
Niektóre istotne tematy są po prostu w niej ominięte. Na przykład w niektórych miejscach książka opisuje jedynie cel ćwiczenia, ale nie wyjaśnia ani metody ani też sposobów osiągnięcia tego celu. Być może z powodu konserwatyzmu myślenia istniejącego w czasach Chen Xina, wpływu tradycyjnej idei "podawania lekarstwa, ale nie wyjaśniania jak się je robi"; być może z powodu ograniczeń języka w przekazywaniu idei, niektóre rzeczy które mogą być przekazywane jedynie w bezpośrednim nauczaniu nie mogły być opisane w książce.
"Ilustrowane Objaśnienia Dotyczące Taijiquan Rodziny Chen" (opublikowane w 1931 roku) posiadają dołączoną "Relację Du Yuwana na Temat Rymowanego Przypisu Otrzymanego przez Jiang Fa od Jego Nauczyciela z Shanxi"; ten "Rymowany Przypis" (Ge Jue) stał się ważnym argumentem do wniosków, że "Wang Zongyue uczył Jiang Fa, Jiang Fa uczył Chen Changxinga lub Chen Qingpinga" a to prowadziło do wniosku, że Chen Xin w rzeczywistości przyznał, iż styl Chen Taijiquan został przekazany przez Jiang Fa. Jednakże niezależnie od tego czy "Rymowany Przypis" jest prawdą czy plotką i niezależnie od tego jak jego zdania są niejednorodne, wystarczy przeczytać w dodatku na końcu książki następujące zdanie "przejrzane i skorygowane przez Du Yuanhua (Yuwan) z Qingyang" (tj."w liście wydawców którzy przejrzeli i skorygowali "Ilustrowane Objaśnienia Dotyczące Taijiquan Rodziny Chen"). Jasno z tego wynika, że "Rymowany Przypis" został dodany przez Du Yuanhua w wiele lat po śmierci Chen Xina. Ten postępek Du - który użył obcej pracy aby poprzeć swoje idee - nie powinien zostać zaakceptowany i tak naprawdę był mylący. Jiang Fa i Chen Changxing którzy żyli w tej samej epoce, 17-tym stuleciu; Wang Zongyue (jego biografię można znaleźć we wstępie do "Podręcznika Włóczni Yin Fu" napisanego przez nieznanego autora (8) i Chen Gongzhao również żyli w tej samej epoce - w 18-tym stuleciu; Jiang Fa żył blisko sto lat przed Wang Zongyue, a więc zdanie "Wang Zongyue nauczał Jiang Fa" jest oczywista pomyłką, natomiast zdanie "Jiang Fa nauczał Chen Changxinga lub Chen Qingpinga" jest tym bardziej pozbawione podstaw w faktach.
Uwaga od autora (Jian Ge)
Artykuł ten został napisany dzięki serdecznej pomocy pani Chen Peiju.
Chen Peiju należy do 20-go pokolenia rodziny Chen i 12-go pokolenia spadkobierców Taijiquan rodziny Chen. Od dzieciństwa uczyła się rodzinnej sztuki walki Chen Taijiquan od Chen Lixian (swojego ojca) i Chen Liqing (swojej ciotki). Ukończyła Wydział Wushu Pekińskiego Instytutu Wychowania Fizycznego a obecnie pracuje w Centrum Administracyjnym Wushu Prowincji Henan. Jest pierwszym praktykiem Taijiquan w rodzinie Chen, który otrzymał wyższe wykształcenie w dziedzinie sztuk walki. Chen Peiju zdobyła trzy razy pod rząd tytuł mistrza Chen Taijiquan w Ogólnochińskich Zawodach Taijiquan i Miecza Taiji.
koniec artykułu
CHEN PEISHAN DEMONSTRUJE RUCHY MAŁEGO STYLU CHEN TAIJIQUAN
|
|
|
||
| Uderzenie z Zasłonięta Dłonią (Yan Shou Chui) | Uderzenie Zasłaniające Ciało (Pi Shen Chui) | Uderzenie Osłaniające Serce (Hu Xin Chui) |
UWAGI OD TŁUMACZA Z JĘZYKA CHIŃSKIEGO (JARKA SZYMAŃSKIEGO):
(1) Liczba form ćwiczonych w Małej Odmianie nie jest do końca jasna. Pani Chen Peiju twierdziła, że zanim Chen Wangting stworzył Taijiquan, rodzina Chen ćwiczyła formę 108-ruchową stylu Długiej Pięści (Yi Bai Ling Ba Shi Chang Quan), którą przywiozła ze sobą z Prowincji Shanxi. Chen Wangting stworzył pięć form Taijiquan. Obecnie ćwiczy się przede wszystkim pierwszą i drugą formę. Taka jest "oficjalna" wersja, którą można znaleźć w książkach na temat Małej Odmiany (wliczając w to niedawno wydane - jedna autorstwa Chen Liqing, słynnej ekspert Chen Taijiquan żyjącej w X'ian, a druga napisana przez Fan Chunlei'a z Hangzhou - który jest uczniem ucznia Chen Liqing). Jednakże inne źródła tzn. artykuły w chińskich czasopismach poświęconych sztukom walki mówią, że oprócz yi lu i er lu w systemie Małej Odmiany przetrwały też i inne formy. Miałem możliwość rozmawiać z uczniami Chen Boxianga (ucznia Chen Kezhong) z Pingdingshan jak i Shi Lei (uczniem Chen Kedi) z Kaifeng, którzy potwierdzili istnienie jeszcze innych form w systemie nauczania stylu Xiao Jia.
(2) To i pozostałe zdania w cudzysłowach w tej części artykułu pochodzą z "Istoty Praktyki Taijiquan" (Taijiquan Lianxi Gaiyao) napisanej przez Chen Boxiana (ucznia Chen Kezhong). Zdanie "ściągamy (do siebie) żebra, skóra na żebrach i dłonie powinny wzajemnie się dotykać" (Shu Lei Xiang Mao Fu Xiang Ai). Oznacza to, że kiedy dłoń porusza się w kierunku ciała, przedramię powinno być blisko żeber, tak by móc odczuwać kontakt pomiędzy skórą na tułowiu i ramieniem. Jednakże w tym samym momencie dłoń nie powinna zbliżyć się za bardzo do ciała (jia). Jak wyjaśnia Pani Chen Peiju "w trakcie ruchu ramię nie powinno oddalać się od żeber; łokcie powinny poruszać się blisko ciała; prawe ramię porusza się po prawej stronie linii centralnej ciała, lewa ręka - po stronie lewej".
(3) Jak wyjaśnia pani Chen Peiju "w Malej Odmianie zasadniczo nie wycofujemy siły (Hui Jin) jak ma to miejsce w Dużej Odmianie (gdzie ruch zmienia swój kierunek na przeciwny kilka razy zanim przejdzie się do następnej postawy); w Małej Odmianie koniec jednego z ruchów jest w tym samym czasie początkiem następnego; koniec "eksplozji" (bao fa) w poprzednim ruchu jest początkiem "magazynowania siły" (xu jin") w następnym, jest to jedna z trudności tego stylu".
(4) Jak wyjaśnia Pani Chen Peiju "w Małej Odmianie przesuwa się centrum ciała wzdłuż (linii) krzywych - nie występują tu żadne poziome ruchy, wykonywane w linii prostej, rodzaje kołysania. Idea "otwarcia tyłu a zamknięcia przodu" (Hou Kai Qian He) jest takze bardzo ważna, całe ciało powinno być "otwarte z tyłu a zamknięte z przodu". Na przykład: jeśli stoimy w Pozycji Jeźdzca (Ma Bu) trzymając dłonie w geście obejmowania (kuli), w płaszczyźnie pionowej od szczytu głowy aż do stóp ciało powinno tworzyć pionową kulę; w płaszczyźnie poziomej - krocze, talia, klatka piersiowa - każde z nich powinno tworzyc jednocześnie także pionową kulę; razem w obydwu płaszczyznach ciało tworzy trójwymiarową kulę. Jednocześnie wszystkie stawy, wszystkie kluczowe połączenia slużące przenoszeniu siłę z dołu do góry, wszystkie one są małymi kulami. Kiedy krocze się otwiera, wytwarza kulistą podtrzymującą siłę, nazywaną "siłą krocza" (Dang Jin). Talia jest powyżej krocza - jest ona odpowiedzalna za zmiany kierunków działania tej siły - dlatego też mówi się, że "talia jest władcą absolutnym" (Yi Yao Wei Zhuzhai). We wszystkich sztukach walki siła idzie od dołu i jest przenoszona do góry, a więc talia przenosi ją na plecy, barki, łokcie i dłonie, które są tym miejscem w którym ona działa. Wielkość siły ulega zmianie w nogach, kierunek siły - w talii, punktem w którym działa siła mogą być różne części ciała".
(5) Tutaj Pani Chen Peiju zaznaczyła, że wykonywanie formy Małej Odmiany od początku do końca powinno dawać wrażenie kuli toczącej się się do przodu (Gun Qiu). Oczywiście występują też ruchy do tyłu i do przodu jak rownież ruchy składania (Zhe Die) ale występują one tylko na zewnątrz - Siła Wewnętrzna (Nei Jin) krąży przez cały czas. Nie składa się (powtarza się) ruchu kilka razy przed jego zakończeniem, jest to podstawowa różnica pomiędzy Małą a Dużą Odmianą. Mała Odmiana "toczy się" bez przerwy do przodu, podczas gdy w Dużej Odmianie powtarza się niektóre koła kilka razy zanim przejdzie się do następnego ruchu.
(6) To twierdzenie pochodzi z pism Tang Hao. Tang Hao został przywieziony do Chenjiagou przez Chen Ziminga w styczniu 1932 roku. Chen Ziming był uczniem Chen Xina. To Tang Hao opublikował rezultaty swoich badań w książce Chen Zimina "Sztuka (Walki) Taijiquan Rodziny Chen Przekazywana z Pokolenia na Pokolenie" (Chen Shi Shi Chuan Taijiquan Shu) która została opublikowana w 1932 roku i oprócz powyższego stwierdzenia użył też terminu "Stary Styl" (Lao Jia) i "Nowy Styl" (Xin Jia). Pani Chen Peiju mówi, że "praktycy Małego Stylu popierają ideę stylu Chen istniejacego w dwóch odmianach - Dużej i Małej, ale odrzucają podział na Stary Styl (Lao Jia) i Nowy Styl (Xin Jia). Również syn Chen Zhaokui'a, Chen Yu, jest przeciwny temu sposobowi podziału stylu". Z drugiej strony nie tylko Tang Hao, ale także i Chen Ziming użył w swojej książce nazw "Stary Styl" i "Nowy Styl".
Twierdzenie, że "Mały Styl został stworzony przez stopniowe usuwanie niektórych trudnych i szybkich ruchów" powinno być ponownie przeanalizowane w swietle tego, że w formach Małej Odmiany nadal istnieją bardzo trudne ruchy, włączywszy w to najbardziej charakterystyczne "Kopnięcie Obydwiema Piętami" (Shuang Deng Gen), które nie występuje w formach Dużej Odmiany.
(7) Aby przeczytać książkę "Ilustrowane Objaśnienia Dotyczące Taijiquan Rodziny Chen" autorstwa Chen Xina kliknij tutaj .
(8) W rzeczywistości "Wprowadzenie do Podręcznika Włóczni Yin Fu" wspomina tylko o "Panu Wang z Shanxi" (Shanyou Wang Xiansheng). Tang Hao kupił stary manuskrypt w Beiping (dzisiejszy Beijing) w 1930. Manuskrypt zawierał wspomniany powyżej "Podręcznik Włóczni Yin Fu" oraz podręcznik sztuki walki Taijiquan (który pozniej okazal sie pochodzić z tradycji stylu Yang). Tang - używając nieprzekonywujących argumentów - wysnół wniosek, że autor podręcznika włóczni - "Pan Wang z Shanxi" - to Wang Zongyue i że "Wprowadzenie do Podręcznika Włóczni Yin Fu" opisuje życie Wang Zongyue. W ten sposób Tang Hao umieścił postać Wang Zongyue w okresie końca 18-tego wieku. Jednakże wielu badaczy (w tym Wu Wenhan, dość często cytowany przez D.Wile'a w jego książkach) nie zgadza się z wnioskami Tanga.
POZOSTAŁE UWAGI TŁUMACZA Z JĘZYKA CHIŃSKIEGO (JARKA SZYMAŃSKIEGO):
1. Linia przekazu Małej Odmiany Chen Taijiquan (skrót):
Chen Wangting (1-sze pokolenie stylu Chen Taijiquan) ˘ Chen Soule (2-gie) ˘Chen Zhenru (3-cie) ˘ Chen Jie (4-te) ˘ Chen Gongzhao (5-te) ˘ Chen Youben (6-te) ˘ Chen Youlun, Chen Qingping, Chen Zhongshen, Chen Jishen (wszyscy 7-me)
Chen Youlun (7-me) ˘ Li Jingyan ("Styl B3yskawicy" - Hulei Jia)
Chen Qingping (7-me, 1795-1868) ˘ He Zhaoyuan (Zhaobao Taijiquan), Wu Yuxiang (Styl Wu Taijiquan)
Chen Zhongshen (7-me, 1809 - 1891) ˘ Chen Xin (8-me, 1849-1929) ˘ Chen Chunyuan, Chen Ziming (wszyscy 9-te)
Chen Chunyuan (9-te) ˘ Chen Honglie, Chen Kedi, Chen Kezhong (wszyscy 10-te)
Chen Honglie (10-te) ˘ Chen Liqing (11-te, 1911- ), Chen Lixian (11-te, 1922-1983)
Chen Kezhong (10-te, 1908-1960) ˘ Chen Boxing, Chen Boxian (wszyscy 11-te)
Chen Kedi (10-te) ˘ Shi Lei
Chen Lixian (11-te, 1922-1983) ˘ Chen Peilin, Chen Peishan, Chen Peijiu (wszyscy 12-te)
2. W tej historycznej części artykułu autor sugeruje, że Chen Youben zmodyfikował oryginalny styl Chen Taijiquan i nauczył tej modyfikacji syna Chen Changxinga, Chen Gengyuna, aby poprawić jego umiejętności walki zanim Gengyun opuści wioskę by pracować w ochronie karawan. Ta zmodyfikowana wersja była później nazywana Dużą Odmianą (Da Jia) w odróżnieniu od oryginalnego stylu Chen, który ludzie zaczęli nazywać Małą Odmianą (Xiao Jia). Sugeruje to, że Chen Changxing ćwiczył również Mały Styl i prawdopodobnie tego stylu uczył się od niego Yang Luchan.
3. Chen Ziming w swojej "Sztuce Walki Taijiquan Rodziny Chen Przekazywanej z Pokolenia na Pokolenie" opublikowanej w 1932 roku w krótkiej biografii Chen Qingpinga pisze : "Chen Qingping (był) uczniem Chen Youben i Zhang Yan (...)". Ponieważ Zhang Yan jest uważany za 6-te pokolenie ćwiczących Zhaobao Taijiquan, może to sugerować, że Taijiquan było ćwiczone w Zhaobao zanim zaczął tam nauczać Chen Qingping. Inne zapisy (mówiące, że Ren Changchun - nauczyciel Du Yuanhua - był studentem Chen Zhongshena, który z kolei był uczniem Chen Youbena) również potwierdzają bliskie związki pomiędzy Małą Odmianą Chen Taijiquan a Zhaobao Taijiquan.
Istnieją również pewne niezgodności pomiędzy Chen Xinem a Chen Zimingiem dotyczące Li Jingyana, który stworzył "Styl Błyskawicy" (Hulei Jia). Chen Xin mówił, Li Jingyuan uczył się od Chen Youlun i Chen Zhongshen, natomiast Chen Ziming - że Chen Qingping był nauczycielem Li Jingyana. Ogolnie jednak istnieje zgodność co do tego, że Li Jingyuan uczył się najpierw w Chenjiagou a potem w Zhaobao od Chen Qingpinga.
4. Bardzo interesujący rozdział dotyczący historii Chen Taijiquan można znaleźć w książce Wu Wenhuana "Kompletny Podręcznik Dotyczący Esencji oraz Zastosowań Stylu Wu (Yuxiang) Taijiquan". Istnieją dwa oficjalne (tj.rządowe) dokumenty dotyczące obrony Hrabstwa Huaiqing (gdzie leży Chenjiagou) przeciwko armii powstańczej Taipingów w 1853 roku. Jeden z nich nosi nazwę "Prawdziwy Zapis Dotyczący Ataku Armii Taipingów na Hrabstwo Huaiqing" (Taiping Jun Gong Huaiqing Fu Shilu) i został napisany przez Tian Guilin, który był odpowiedzialny za "obronę zachodniego miasta" w Huaiqing. Inny dokument nosi nazwę "Codzienne Zapisy Obrony Huaiqing" (Shou Huai Rizhi) i został napisany przez Ye Zhiji (nauczyciela z rządowej szkoły w Huaiqing). Ani Tian ani Ye nie byli praktykami Taijiquan, obydwaj byli urzędnikami rządowymi, dlatego też ich zapisy mogą być uważane za obiektywny opis wydarzeń tamtych czasów.
Według tych dokumentów kiedy armia Taipingów przekroczyła Żółtą Rzekę i zaatakowała Hrabstwo Huaiqing, lokalna milicja została pokonana i rozproszona, a oddzialy rządowe uciekły. Z posrod wszystkich wiosek tylko Chenjiagou broniła się. W "Prawdziwym Zapisie" pod data 29-go dnia 5-go miesiąca Tian Guilin napisał:
"Przywódca złodziei (tj. rebelii Taiping) nazywany Baran z Wielka Głowa (Da Tou Yang) wtargnął do Chenjiagou. Był on wyjątkowo odważny i mocny, mógł nieść pod ramionami dwie wielkie armaty i szybko atakować miasto. Bitwy niszczące miasto były prowadzone pod wodzą tego złodzieja. Na szczęście Chen Zhongshen i Chen Jishen, dwaj bracia z Chenjiagou, posiadali wyjątkowe umiejętności w posługiwaniu się włócznią i długim kijem, użyli dlugich kijów do zwalenia Barana z Wielką Głową z konia i nastepnie odcięli mu głowę. (...) Złodzieje byli tym bardzo wzburzeni i ich cała grupa udała się do Zhaobao Jie (...) paląc wszystko, potem poszli do Henei i wsi wokół Baofeng, i nie było żołnierzy, którzy mogliby przyjść z pomocą (tym rejonom), szczęśliwie Chen Zhongshen i pozostałym udało się uciec".
Według tych dokumentów tylko mieszkańcy Chenjiagou wzięli aktywny udział w walkach przeciwko rebeliantom Taiping. To sugerowałoby, że w innych wioskach było mniej ludzi ćwiczących sztuki walki aniżeli w Chenjiagou. Ci, którzy brali udział w walkach byli przede wszystkim uczniami Chen Youbena i Chen Zhongshena jak i członkami milicji (Xiang Yong) z Chenjiagou; tylko kilku uczniów Chen Changxinga wzięło udzał w tych walkach. To pośrednio wskazywałoby, że gałąź Chen Youbena była wówczas bardziej popularna aniżeli ta od Chen Changxinga.
5. Chen Peiju mówi, że w Chenjiagou nie było żadnych ograniczeń w przekazywaniu sztuki walki tylko mężczyznom, a nie przekazywania jej kobietom; nie było też tradycji wybierania tzw. "Strażnika Wrót" (Zhang Men Ren) i nie było zwyczaju przekazywania kompletnej sztuki walki od mistrza tylko jednemu wybranemu uczniowi (Dan Chuan). Niemniej jednak uczniowie dzielili się na uczniów wewnętrznych i zewnętrznych drzwi, tych, którzy zaczęli się uczyć wcześniej jak i tych, którzy zaczęli się uczyć później, etc. Sztuka Taijiquan była wyjątkowo ceniona i uczniowie musieli postępować według odpowiednich zasad i spełniać odpowiednie wymagania.
6. Ludowe Wydawnictwo Sportowe wraz z Wydawnictwem Pięknośc Guangzhou wydały zestaw zarówno VCD jak i DVD z wieloma formami Małej Odmiany Stylu Chen Taijiquan wykonywanymi przez Chen Yongfu (jednego z najwybitniejszych uczniow Chen Liqing). Plyty te dostępne są w sprzedaży poprzez: www.chinafrominside.com/ma/store.html
7. Spis pozycji książkowych wydanych na temat Małego Stylu Chen Taijiquan (wszystkie w języku chińskim):
Chciałbym wyrazić głęboką wdzięczność pani Chen Peiju za odpowiedzi na moje wszystkie pytania dotyczące artykułu jak rownież dostarczenie wielu szczegółów dotyczących cwiczenia i teorii Małej Odmiany Chen Taijiquan. Chciałbym także podziękować Dietmarowi Stubenbaum (DiePagode) za pomoc w kontakcie z Panią Chen Peiju jak i podzielenie się wiadomościami na temat tej mało znanej odmany stylu Chen Taijiquan.
Dodatkowo chciałbym podziękować Konradowi Dynarowiczowi za trud włożony w przetłumaczenie tego niełatwego tekstu z j. angielskiego na polski, jak również Konradowi Dynarowiczowi i Tomkowi Grycanowi za cierpliwość i wytrwalość!
Jarek Szymanski, Shanghai, maj 2004
Koniec artykułu:
"Mały Styl Taijiquan Rodziny Chen"
www.chinafrominside.com
© J.Szymański 2002-2004
Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.
Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:
Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.