magazyn Świat Nei Jia
NR 29 (KWIECIEŃ 2003)
SPECJALNE JUBILEUSZOWE WYDANIE

Taijiquan

NAJWAŻNIEJSZE ZASADY TAIJI
Kinga Wąchal

chentaiji@icafe.krakow.pl

W ćwiczeniu każdego systemu walki najważniejsze jest dobre zrozumienie podstaw bez którego nie można dalej doskonalić umiejętności. Przestrzeganie tych zasad podczas ćwiczenia jest szczególnie ważne w Taiji (Tai Chi). Niektóre z tych zasad okazują się być ważne i przydatne również w normalnym życiu.

1. Naturalna postawa i rozluźnienie

Gerard Thibault słynny XVI wieczny mistrz szermierki pisał: "widziałem ludzi przyzwyczajonych przez wszystkie te style do przedziwnych postaw: ciało zgięte pod różnymi kątami ze stopami i nogami wytrąconymi z ich naturalnych proporcji oraz ułożeń, a całą postawą zupełnie nie podobną do zwyczajnego sposobu chodzenia czy stania. Zamiast poprzez postawę okazywać odwagę i siłę, ten który ją przyjmował, stawał się mniej pewny siebie, zmniejszał swoją siłę"(1). Cytat ten ukazuje ważność naturalnej i nie wymuszonej (na ciele) postawy. Również w Taiji naturalna postawa ma ogromne znaczenie. Nasze ciało musi być rozluźnione i prawidłowo ułożone aby mogło mieć swobodę ruchu w każdej chwili. Nasze ciała są męczone przez 8 lub nawet więcej godzin dziennie gdy siedzimy na niewygodnych i niezdrowych krzesłach w pracy, szkole lub gdy stoimy pół dnia np. przy kasie. Ciało niestety przyzwyczaja się dzięki temu do złych postaw i ułożeń kręgosłupa, dlatego też często ludzie ustawieni przez nauczyciela na treningu, czują się w postawach Taiji niewygodnie, mimo iż są one oparte na naturalnych ułożeniach ciała. Dopiero gdy trochę dłużej poćwiczymy Taiji zauważamy jak dużo daje ono naszemu ciału jeżeli chodzi o prawidłową postawę i rozluźnienie, których tak często brakuje nam w dzisiejszym zabieganym świecie.

2. Prosta i koło czyli razem ruch spiralny

Cytując słowa największego współcześnie żyjącego mistrza Taiji Chen Xiaowanga: "Dzięki ruchowi całego ciała uzyskujemy spiralną siłę. Kiedy dantien się obraca, obraca się także i ciało, a dłonie pchają. Obszar dantien jest jak centrum koła." (2). W Taiji wszystkie ruchy są połączeniem ruchów po kole i prostej, np. przy uderzeniu pięścią ręka obraca się wokół własnej osi podążając za ruchem dantien i tali, ale jednocześnie mknie po linii prostej na spotkanie celu.

Daje to razem ruch po spirali dzięki, któremu możliwe jest skumulowanie dużej siły przy stosunkowo małej odległości uderzenia. Z podobnym mechanizmem mamy do czynienia we wszystkich ruchach, gdyż w Taiji prowadzimy walkę głównie na bliski, rzadziej na średni dystans. We wszystkich ruchach znajdujemy więc zasadę najpierw przeniesienie ciężaru (ruch po prostej) lub na odwrót. Pamiętać jednak musimy, aby zawsze oddzielać te dwie rzeczy, ponieważ aby skręcić ciało (biodra, talię) i nie stracić równowagi, należy być dobrze "zakorzenionym", a więc ciało musi już być ustawione w odpowiedniej pozycji. Pamiętać należy także o tym, że wszystkie ruchy Taiji wykonywane są po jak najkrótszej drodze, gdyż są wtedy najszybsze i najskuteczniejsze.

3. Dantien i linia centralna ciała

Równie ważnym zagadnieniem jest w Taiji dantien czyli środek ciężkości ciała, znajdujący się 3 palce pod pępkiem i 3 grubości palców (ćwiczącego) w głąb miednicy. Jeżeli wykonując ruch skupimy się na dantien, to nie tylko będziemy bardziej stabilni ("zakorzenieni"), ale również nasze ruchy będą mocniejsze, ponieważ według słów mistrza Chen Xiaowanga: "Dantien jest centrum energetycznym ciała i wymaga koordynacji z całym ciałem" (3). "Dantien jest składem Qi" (4), a więc "główna komunikacja zachodzi między dantien a mięśniami - to jest esencją Chen Taijiquan" (5).

Ważnym zagadnieniem Taiji jest też linia centralna przechodząca od czubka głowy przez środek ciała aż do ziemi. Warto o niej pamiętać gdy wykonujemy skręt lub przyjmujemy pchnięcie albo cios, obracając się wokół własnej osi, nie tracimy równowagi i zakorzenienia. Mało tego możemy przechwycić siłę pchnięcia przeciwnika i wytrącić go z równowagi. W ten sposób pomimo iż teoretycznie ustąpiliśmy, to przewaga jest po naszej stronie. Jak w życiu czasami ustąpienie daje więcej korzyści niż stawianie oporu.

Kontrola linii centralnej odnosi się również do jej obrony. Jeżeli kontrolujemy linię centralną, to na poziomie początkującym łatwiej się jest nam poruszać, na poziomie zaawansowanym zaś jej kontrola i obrona, np. podczas sparingu, zmusza przeciwnika do bardziej okrężnych ataków. I nie dopuszcza go do ważnych strategicznie oraz życiowo punktów naszego ciała.

4. Odczuwanie i wyczuwanie

Czyż często w zwyczajnym życiu nie mówimy: "zrobił to z wyczuciem". Także w Taiji podczas wykonywania postawy Wu Chi ("stania jak słup"), najpierw uczymy się słuchać naszego ciała, by potem móc "słuchać" przeciwnika i wyczuwać jego intencję, nim wykona technikę. Gdy słuchamy naszego ciała, ono poprzez pewne sygnały, jak np. ból czy niewygoda, daje nam wskazówki co robimy źle, gdzie powinniśmy się rozluźnić. Jeżeli umiemy słuchać własnego ciała, to dużą część pracy mamy już za sobą, ponieważ nawiązaliśmy łączność z naszym najlepszym nauczycielem czyli samym sobą.

5. Dominacja umysłu

"Ważnym jest użycie Yi (umysłu) do inicjowania ruchu. Jedna połowa umysłu koncentruje się na samym ruchu, druga zaś jest pusta czyli otwarta" (6) - wielki mistrz Chen Xiaowang. Główną postawą, którą w pierwszym rzędzie ćwiczy się na treningu Taiji jest postawa Wu Chi ("słupa"). W tej zdawałoby się nieruchomej postawie przygotowujemy ciało, ale również i umysł, do ćwiczenia Taiji. Ponieważ "umysł musi być czysty i spokojny..., należy pozwolić by energia płyneła w naturalny sposób..."(7). Wszystko w Taiji zależy od stanu naszego umysłu, ponieważ gdy umysł jest spięty, to ciało również. Jeżeli nasz umysł jest spokojny i rozluźniony, staje się bardziej spostrzegawczy i wrażliwy, dając nam możliwość szybkiej reakcji, działania oraz podejmowania właściwych decyzji.

Intencją autorki tego artykułu było zwrócenie uwagi początkującym uczniom na ważne aspekty Taiji. Ma ona skromną nadzieję, iż artykuł ten pomoże w przejściu przez trudne stadium wdrażania się do poważnego ćwiczenia Taiji - sztuki, która jest poprzez swoją niezrównaną mądrość prawdziwym darem narodu chińskiego dla reszty świata.

Przypisy:
1./ Akademie De L'espe Gerarda Thibault "Szermierka a ezoteryczna duchowość", "Journal Of Asian Martial Arts", nr 2, 2000, str. 18-27
2., 3., 4., 5., 6., 7./ - wszystkie cytaty Wielkiego Mistrza Chen Xiaowang pochodzą w wywiadu przeprowadzonego przez A. I C. Criscimagna w 2001 r. (www.chentaiji.pl)

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.