magazyn Świat Nei Jia
NR 38 (PAŹDZIERNIK 2004)

Kung Fu

ZIRANMEN
Wojciech Wachowski

wosiu@dracom.com.pl

Ziranmen (czyt. "cyżanmen"/"curanmen"). Styl Naturalny bądź Spontaniczny (ziran - spontaniczność, naturalność, samoistność, jeden z podstawowych terminów taoizmu). Jest to bardzo ciekawy styl, owiany aurą pewnej tajemniczości i mający renomę stylu którego praktycy są skuteczni w realnej walce. Jest to styl bardzo kompleksowy, zawierający wiele różnych ćwiczeń oraz bardzo mocno oparty na filozofii taoistycznej (i podobno też mało znanej, ezoterycznej chińskiej filozofii "Zero i Jeden"). Generalnie wszystko opiera się tutaj na pojęciu ziran czyli spontaniczności. Chodzi o to, że w walce jak i we wszelkim ludzkim działaniu najskuteczniejsze są działania spontaniczne będące skutkiem momentalnej, instynktownej reakcji. Dobrym przykładem będzie tu jedno zdarzenie z lat młodości Du Xinwu kiedy to dla sprawdzenia się w akcji najmował się on do eskortowania konwojów kupieckich. Pewnego razu szedł on w górach na rozpoznaniu przed konwojem i był na ścieżce przy samej krawędzi przepaści gdy znienacka wyskoczył na niego z zarośli bandyta z mieczem a traf chciał że Du miał akurat zajęte czymś ręce - Du uchylił się i jednym ruchem uderzył głową w krocze napastnika a gdy ten zgiął się, wziął go na bark i wyrzucił do tyłu w przepaść. Do takiej właśnie spontaniczności w działaniu dąży się w tym stylu.


Du Xinwu w średnim wieku.
źródło - ze zbiorów autora

Stworzenie stylu przypisuje się Karłowi Xu (Xu Xiake) a został on ujawniony światu dzięki Du Xinwu (1869-1955). Geneza jego powstania jest niejasna, wszelkie tropy wiodą do prowincji Syczuan jako miejsca skąd się wywodzi, co zgadza z tym, że Karzeł Xu też pochodził z Syczuanu. Jest sprawą otwartą czy Ziranmen powstał jako samodzielny wytwór Karła Xu, czy też powstał na bazie wcześniejszych sztuk walki, głównie tych o taoistycznym rodowodzie. Z pewnych szczegółowych podobieństw Ziranmen do Baguazhang można wnioskować jakiś wspólny rodowód tych dwóch styli a niektórzy eksperci uważają nawet, że Ziranmen jest stylem jakby "wyciśniętym" czy "wydestylowanym" z wczesnego Baguazhang tak jak Yiquan został "wydestylowany" z późnego Xingyiquan. Z drugiej strony prawie pewne jest, że Ziranmen posiada wspólne pochodzenie z pewnymi rodzimymi stylami Syczuanu, zwłaszcza z jednym, o czym później. Bardziej jednoznaczna historia Ziranmen zaczyna się z momentem, gdy Karzeł Xu przekazał go Du Xinwu. Du pochodził z wioski Yanbatian w okręgu Cili na północnym zachodzie prowincji Hunan. Ten górski rejon graniczący z prowincjami Guizhou i Syczuan był zawsze niespokojny i ludzie powszechnie uprawiali tam sztuki walki. Du zaczął ćwiczyć w wieku 6 lat a w wieku 9 lat miał już dobre podstawy. Pewnego razu szedł wąską groblą którą mógł iść tylko jeden człowiek i śpieszyło mu się a na grobli przed nim dreptał sobie wolno jakiś starszy człowiek.. Du powiedział do niego: "wujku, spieszy mi się, czy mógłbyś coś zrobić?" a ten odrzekł, żeby mocno uchwycił się obydwoma rękoma za jego warkocz (w czasach dynastii mandżurskiej Chińczycy nosili długie warkocze), Du tak zrobił a nieznajomy przerzucił go warkoczem przed siebie. Du zrozumiał, że spotkał nie byle kogo i padł przed nim na kolana prosząc o przyjęcie na ucznia. Ten się uśmiał, że małemu już się nie śpieszy i zgodził się przyjąć go na ucznia. Był to Yan Ke, pierwszy mistrz Du Xinwu. Był on niezwykle sprawny i np. używał swojego warkocza jako groźnej broni wymachując nim niczym krótkim biczem. Yan Ke sam nauczył wiele Du i sprawił, że Du poznał jeszcze jednego mistrza. Pewnego razu w dniu Święta Podwójnej Dziewiątki (9-ty dzień 9-tego miesiąca księżycowego) kiedy to młodzież w Chinach tradycyjnie wybiera się na wędrówki po górach wysłał Du na górę Gaizi w jedno "interesujące i tajemnicze miejsce". Du odkrył, że jest tam domostwo otoczone wysokim, ponad dwumetrowym murem w którym nie było żadnego wejścia! Niebawem okazało się, że zamieszkuje tam pustelnik taoista który dzięki "sztuce lekkości" przeskakiwał przez ten mur bez trudu. Z rekomendacji Yan Ke zaczął on uczyć Du. Du przychodził do niego codziennie z rana gdzie taoista czekał przed murem, brał Du w ręce i przeskakiwał z nim do środka gdzie razem ćwiczyli. Taoista był interesującą postacią, mówił że jego sztuka to nic nadludzkiego, można to osiągnąć jak się dużo ćwiczy. Sam chodził ciągle z żelaznymi sprężynami o wadze 20 kg w każdej ręce, które nieustannie ściskał. Nie trzeba wyjaśniać, że ścisk w ręce miał potężny i ogólnie dysponował niebywałą siłą. Po pewnym czasie jednak taoista przeniósł się w nieznane po tym jak zmiażdżył nos jednemu bandycie, który wtargnął do środka obejścia i wyzwał go do walki. Jak się okazało bandyta był szefem kilkudziesięcioosobowej bandy z którą powrócił się zemścić. Taoista być może poradziłby sobie z nimi, ale obawiał się o bezpieczeństwo Du i wybrał odejście. Gdy Du Xinwu miał 13 lat zmarł Yan Ke. Du pochodził z zamożnej rodziny i dał ogłoszenie że poszukuje nauczyciela walki za pieniądze. Przychodzili różni ale 13-letni Du wygrywał z każdym. W końcu pojawił się niejaki Wang, który sprawiał wrażenie kogoś o dużych umiejętnościach i wzbudził szacunek w Du, więc Du poprosił go jedynie o prezentację. Zrobiła ona spore wrażenie na Du, tak samo jak prezentacja Du na Wangu. Skończyło się na tym, że Wang powiedział że sam nie będzie nauczał Du ale jego przyjaciel może. Tym przyjacielem był Karzeł Xu, jak wskazuje przezwisko, mężczyzna dość niewielkich rozmiarów. I raczej ekscentryczny. Pół roku przebywał u Du przesiadując sobie i pykając fajkę zanim zniecierpliwiony Du wymógł na nim jakąkolwiek naukę. I zaczęło się. Na początek Du ćwiczył jedynie nei quan shou, rodzaj okrężnego chodzenia z jednoczesnym krążeniem rąk w płaszczyźnie pionowej wykonywanego z 5-kilowymi obciążnikami na każdej nodze. Po pewnym czasie zaczął robić to samo z obciążnikami o wadze 10 kg. Po paru miesiącach bardzo się wzmocnił i Karzeł Xu zaczął uczyć go następnych rzeczy. I tak po 8-iu latach włóczenia się razem po południowych Chinach Karzeł Xu uznał, że Du Xinwu jest już gotów i może dalej rozwijać swoją sztukę walki samodzielnie. Du najął się do eskortowania konwojów kupieckich gdzie miał mnóstwo okazji do walki. Potem zajmował się różnymi rzeczami m.in. studiował rolnictwo w Japonii. W okresie przed powstaniem Republiki Chińskiej w roku 1911 był osobistym ochroniarzem Sun Yatsena, głównego twórcy Republiki. Potem objął posadę w Ministerstwie Rolnictwa. Był sławny ze swoich prawie że nadludzkich umiejętności, zwłaszcza jeśli chodzi o qinggong czyli Sztukę Lekkości - dawał trochę pokazów i np. chodził po brzegach pustych dzbanów, wykonywał okrężne chodzenie tak szybko, że jak wirował podobno jego obraz rozmazywał się w oczach obserwatorów itp. Mówiono o nim że walczy tak nogami jak inni rękoma, słynny był z umiejętności kopnięcia przeciwnika stojącego za jego plecami kopnięciem wyprowadzonym ponad swoim barkiem. Podobno potrafił okręcać swoją głowę naokoło jak sowa. Niektórzy zarzekają się, że Du potrafił lewitować... Był erudytą, nie stronił od opium, miał jakieś konszachty w półświatku. Był eleganckim gentlemanem ale jak przychodziło co do czego to się nie wahał zdecydowanie działać. Będąc już po 60-ce dwa razy musiał pobić jednego ze swoich uczniów, który nie mógł się opanować i na turniejach sanshou stosował zakazane uderzenia palcami w oczy. Du nadano przydomek Nan Bei Xia czyli Rycerz Południa i Północy. Miał tylko kilku uczniów nie licząc członków swojej rodziny - ze źródeł wynika, że około 8 - co do tożsamości których źródła różnie podają, najbardziej znanym był Wan Laisheng (1903-1992), a drugim aktor opery pekińskiej Cheng Yanqiu (1904-1958). Wymienia się też takie nazwiska jak Yen Mei, Chui Taiwen, Wen Chouxi, Chang Yucheng i Lin Tisheng. Du Xinwu w późniejszym okresie życia żył skromnie i spokojnie, poza sztuką walki jego pasją był taoizm i buddyzm chan. Wan Laisheng poznał Du w Ministerstwie Rolnictwa i został jego pierwszym uczniem mając już pewne doświadczenie w sztukach walki (Liuhemen, Shaolin Luohanquan). Odznaczył się podczas słynnego turnieju w Nanjingu w roku 1928 który przerwano z powodu zbyt dużej ilości urazów u uczestników, był wymieniany wśród kilku najlepszych zawodników, został tam szczególne doceniony po tym jak w ciągu kilku sekund od rozpoczęcia walki jednym ciosem wybił swojemu przeciwnikowi trzy zęby i powstrzymał się przed dalszym kaleczeniem zamroczonego przeciwnika. Uznanie zdobył też jako autor kompendium "Wushu Huizong". Wygrał wiele walk z różnymi ludźmi np. z Yang Chengfu od Taijiquan. Uczył się jeszcze wielu różnych styli walki i pogłębiał swą wiedzę na temat tradycyjnej medycyny chińskiej. Był zasłużony na polu ortopedii i popularyzacji wushu, zwłaszcza jako autor kilkunastu książek na temat wushu, qigong, leczenia urazów treningowych itp. Zarówno Du Xinwu jak i Wan Laisheng to wielkie postaci w chińskim świecie tradycyjnego wushu. W 2001 roku wyświetlano w Chinach kilkudziesięcioodcinkowy serial telewizyjny poświęcony Du Xinwu.


Młody Wan Laisheng w ćwiczeniu "lekkiego chodzenia"
po obręczy pustego kosza bambusowego.
źródło - "Wushu Huizong".


Młody Wan Laisheng podczas ćwiczenia
pozycyjnego w Postawie Orła.
źródło - "Wushu Huizong".


Młody Wan Laisheng podczas siedzącej medytacji.
źródło - "Wushu Huizong".


Wan Laisheng w późniejszych latach.
źródło - Liang Chaoqun/Association Wan Laisheng France.


Późny Wan Laisheng w charakterystycznej pozie z formy ćwiczebnej.
źródło - ze zbiorów autora.


Późny Wan Laisheng w dynamicznym ćwiczeniu z uczniem.
źródło - ze zbiorów autora.

Ziranmen zawiera wiele różnych ćwiczeń wzmacniających, dużo qigongu i innych ćwiczeń wewnętrznych (neigong), wszystko wykonywane jednocześnie w wewnętrzny, skupiony, "medytacyjny" i zarazem bojowy sposób. Widać to nawet w układach qigong gdzie niektóre ruchy mają potencjalnie dość bojowy charakter. Wśród głównych ćwiczeń mamy tutaj:
Nei Quan Shou - Wewnętrznie Krążące Ręce, ćwiczenie w okrężnym chodzeniu wraz z krążeniem rąk w płaszczyźnie pionowej, ćwiczenie to jest określane jako nei wai gong, czyli zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne, co w pewnym stopniu odnosi się też do kolejnych ćwiczeń,
Ai Dang Bu - Kroki z Obniżonymi Biodrami, ćwiczenie łączące się z ćwiczeniem powyższym oraz występujące samodzielnie, polegające na chodzeniu w znacznym obniżeniu,
Zi Mu Qiu - Kule Syna i Matki, ćwiczenia na dwóch żelaznych kulach o różnych wielkościach np. 8 i 10 kg - choć widuje się też nieco mniejsze - obstukiwanie kul, ściskanie itp. oraz unoszenie kul, podrzucanie itp.,
Hukou Bang - Pałka Tygrysiego Pyska, ok. 15-25 cm długości, gruba pałka drewniana (często zaokrąglona na końcach na podobieństwo jajka) którą w pozycji jeźdźca trzyma się przed sobą i skręca rękoma w przeciwnych kierunkach bez używania "twardej" siły i napięcia, w miarę zaawansowania przywiązuje się do pałki wiadro stopniowo napełniane wodą, i nawija linkę podciągając wiadro. Ćwiczenie to znane też jest w niektórych stylach grupy południowej Yujia oraz w Baguazhang rzadkiej odmiany Fan gdzie występuje pod nazwą Ning Bang Zi - Skręcanie Pałki, dodatkowo używa się pałki do obstukiwania i ściskania jak w ćwiczeniach Zi Mu Qiu,
Da Shadai - Uderzenia w Worki, najlepiej 4 worki zawieszone w układzie prostokąta,
Yuan Yang Huan - Pierścienie Kaczki Mandarynki, pierścienie z brązu lub żelaza które zakłada się na wyciągnięte ręce, najpierw po jednej, potem do 16 na rękę i tak trzyma się przez pewien czas, można wykonywać też ruchy pchające w przód i na boki z założonymi pierścieniami,
oraz kilkanaście innych ćwiczeń z różnymi przyrządami jak choćby chodzenie po palach, kopanie w pale owinięte liną, obijanie się pałką lub wiązką bambusów, utrzymywanie się brzuchem na drewnianym stożku itp.,
Tie Zhang Gong - Ćwiczenia Żelaznej Dłoni czyli wzmacnianie dłoni poprzez penetrację palcami miski wypełnionej fasolką, potem mieszaniną fasoli i piasku, potem samym piaskiem, potem mieszaniną piasku i opiłków żelaznych potem samymi opiłkami,
Bu Fa - czyli Metody Kroków, z najważniejszym krokiem Zhao Zhou Ding Ding Tui tzn krokiem na podobieństwo znaku T, wykonywanym podobnie do kroku "łyżwowego" (np. jak w stylu Yiquan), w sekwencjach szybkiego poruszania się z oderwaniem pięt,
Qing Gong - Sztuka Lekkości, z dwoma podstawowymi ćwiczeniami:
Zou Luo Kuang - chodzenie po obręczach bambusowych 4,5 kg koszy o średnicy ok. metra wypełnionych na początku 100 kg kamyków stopniowo usuwanych aż do całkowitego opróżnienia koszy,
Pao Qiang - Wbieganie na Mur, najpierw opiera się drewnianą płytę o ścianę pod kątem ok. 45 stopni i po płycie wbiega się na ścianę, potem płytę ustawia się coraz bardziej stromo a w końcu usuwa się płytę i wbiega się na ścianę bezpośrednio.
Są jeszcze inne ćwiczenia np. podskoki bez zginania nogi w kolanach, jeden cal takiego skoku daje jedną stopę skoku normalnego.

Qigong - jest tutaj parę układów, charakteryzują się pewną bojowością ruchów, niektóre to znane układy qigong uproszczone i przerobione na modłę Ziranmen:
Shaolin Ba Shi - 8 Postaw Shaolin,
Yue Jia Ba Duan Jin - 8 Części Brokatu Rodu Yue,
Hua Tuo Wu Qin Xi - Zabawy 5 Zwierząt według Hua Tuo,
Ziranmen Yang Sheng Yi Xin Gong - Ćwiczenia Zdrowotne Zaspokojonego Serca Stylu Naturalnego.

Istnieją też metody kombinacyjne czyli coś jak qigong plus ćwiczenia kondycyjne i ćwiczenia wyzwalania siły (fa li) jak np. Da Li Shen Gong - Boskie Ćwiczenie Wielkiej Siły.
Zhuang Fa - Metody Pozycyjne, głównym ćwiczeniem zhang zhuang czyli ćwiczeniem w nieruchomym staniu jest tu Ying Shi Zhuang czyli Stanie w Pozycji Orła (nogi jak na baczność, ręce wyciągnięte na boki).
Jing Zuo - Siedząca Medytacja.

Ćwiczenia Da Li Shen Gong wg artykułu Du Feihu, wnuka Du Xinwu.
źródło - ze zbiorów autora.

Jest tego trochę a wszystkiego nie wymieniłem... Dodatkowo ćwiczy się też pewną rzadką odmianę Taijiquan zwaną Sanfeng Yuanshi Taijiquan (Pierwotny Taijiquan Zhang Sanfenga) lub Sanfeng Shuzu Taijiquan (Taijiquan Przodka Sanfenga), którą Wan Laisheng a wcześniej Du Xinwu nauczyli się od pewnego tajemniczego jegomościa zwanego Liu Anxian (Półnieśmiertelny Liu). Przy tym Ziranmen nie traci czasu na zajmowanie się technikami i formami (chociaż niektórzy ćwiczą dodatkowo pewne formy, głównie. Ziran Quan - Formę Stylu Naturalnego, grupującą wiele wzorcowch "technik" i sposobów poruszania stylu). Techniki powinny powstawać swobodnie na podstawie przećwiczonego sposobu poruszania się i pewnych manewrów ciałem. W tym momencie trudno powiedzieć, które ćwiczenia pochodzą od Du a które dodał Wan w czasie swojego długiego życia czerpiąc z zasobów kilkunastu styli walki które poznał i dorobku wielu znanych mistrzów u których pobierał nauki. Na pewno podstawowym ćwiczeniem, które na początku Du ćwiczył u Xu a potem Wan u Du jest Nei Quan Shou - chodzenie po kole z krążeniem rąk w płaszczyźnie pionowej, ewentualnie chodzenie po prostej w przód i w tył z takim krążeniem rąk. To proste ćwiczenie znakomicie integruje całe ciało, zwłaszcza harmonizuje kroki z ruchem rąk i oddechem, prowadzi do nabycia instynktownej zdolności do ciągłego ruch rąk umożliwiającego zbicie ciosu przeciwnika i płynne zadanie mu kontrciosu przeciwną lub tą samą ręką a po dłuższym ćwiczeniu doprowadza do tzw. obniżenia się qi do dantian (co możemy też w uproszczeniu interpretować jako "zakorzenienie się"). Dalsze podstawowe ćwiczenia to Zi Mu Qiu i Hukou Bang. Istotną rolę odgrywają ćwiczenia pozycyjne w których dokonuje się subtelnych ruchów krążących wszystkimi częściami ciała - z koncentracją na spiralnym ruchu stawów - co wykształca zdolność do spontanicznej emisji siły w dowolnym kierunku oraz krótkie, niesformalizowane formy ruchowe składające sie głównie z różnych krążeń rękoma, które przyswajają praktykującemu zdolność do zastosowania bojowego naturalnego ruchu ciała, zwłaszcza rąk.


Liu Anxian (Półnieśmiertelny Liu)
źródło - Wushu Huizong

- wysoce tajemnicza postać, nauczył on Du Xinwu i Wan Laishenga rzadkiej i ciekawej odmiany Taijiquan zwanej Sanfeng Yuanshi Taijiquan (Pierwotny Taijiquan Zhang Sanfenga), prawdopodobnie pierwszej o nazwie nawiązującej do Zhang Sanfenga i nie mającej nic wspólnego z współczesnymi mutacjami Taijiquan tak nazywanymi.

Podstawą umiejętności walki jest dużo sparringu ze swoim nauczycielem (wyjaśnia to po części utrzymywaną przez niektórych nauczycieli Ziranmen tradycję jeden mistrz - jeden uczeń). Wszystkie te ćwiczenia powodują, że po pewnym czasie u praktyka Ziranmen wzrasta bardzo zdrowie, siła fizyczna, siła wewnętrzna i umiejętność walki.

Nastawienie adepta Ziranmen jest trochę agresywne stąd nie stroni on zazwyczaj od walki a przy tym musi być cały czas czujny. Jak dochodzi do czegoś to gra musi iść na całego. Charakterystycznym wyrazem tego jest wzrok zmieniający się z normalnego na bardzo "świdrujący" co widać na zdjęciach Wan Laishenga gdy coś wykonywał. Wan Laisheng podkreślał, że w Ziranmen najważniejsze są cztery rzeczy:
- "krok defiladowy" - specjalny, bardzo szybki rodzaj poruszania się z gwałtownym i dosyć wysokim poderwaniem kolana (co przypomina - samo poderwanie kolana - kroki żołnierskie podczas defilady lub musztry), stałym oderwaniem pięt przy szybszych manewrach i jakby "wczepianiem się" palców stóp w ziemię,
- "ciało jak napięty łuk" - rozluźnienie ciała z jednoczesnym lekkim, ledwie zaznaczonym, sprężystym wstępnym napięciem, klatka piersiowa lekko zapadnięta dla wywołania delikatnego "naciągnięcia" grzbietu,
- "ręce jak strzały" - szczególnie rozluźnione ramiona, "wrażliwe" i jednocześnie "oparte" w ciele, gotowe do gwałtownego "wystrzelenia" w dowolnym kierunku,
- "oczy jak rozbłyskujące meteory" - ostry, przeszywający wzrok, wyrażający całkowitą pewność siebie, krańcową determinację i pełne skupienie na przeciwniku, nie tyle gniewny, co drapieżny, na podobieństwo np. orła wpatrującego się w potencjalną zdobycz, wzrok utkwiony w oczach przeciwnika, ale z zachowaniem wysokiej zdolności widzenia peryferyjnego.

W walce Ziranmen może różnie wyglądać w zależności od indywidualności danej osoby jednak przeważnie jest nieco podobny np. do Yiquan choć bardziej "wydłużony", trochę podobny również do Sanda, Kickboxingu i Savate, ogólnie to nie ma żadnych kwiecistych nieprzydatnych ruchów tylko praktyczne proste ruchy bojowe, duża ruchliwość, nieustanne krążenie wokół przeciwnika z szybkimi drobnymi krokami i nieprzewidywalnymi zmianami kierunków, dużo zwodów i uników, akcentuje się zwłaszcza zejścia w bok i ataki z flanki, jest dość dużo dalekich kopnięć, ciosy rękoma raczej proste i wydłużone, często ciosy seryjne, a także ciosy "miękkie" oprócz "twardych", obrony krótkie przy ciele, ruchy zarówno zwarte jak i obszerne, zamaszyste. Jak w większości stylów wewnętrznych raczej unika się otwarcia walki czekając na pierwszy ruch przeciwnika (nie dlatego, że to jakaś filozofia, ale tak jest po prostu często łatwiej walczyć) jednak nie jest to regułą. Stosuje się zarówno dosyć bokserska gardę jak i płynne poruszanie rękoma czy czasem ręce opuszczone (przy ciągłym poruszaniu się i dobrym opanowaniu uników na pewnym poziomie umiejętności nie jest to niebezpieczne), dzięki właściwie wykształconej zdolności do generowania eksplozywnego wyzwolenia siły poprzez zmiany rozluźnienia i napięcia, ciosy rękoma są bardzo szybkie, postuluje się ich niedostrzegalność dla przeciwnika... Ruchy, nawet proste, mają zawartą w sobie kolistą trajektorię i zdolność do nagłej zmiany kierunku, co wykorzystuje się w niezliczonych zmyleniach i fintach, prawie nigdy nie uderza się wprost do celu a przeciwnik przeważnie otrzymuje serię ciosów z nieoczekiwanych dla siebie kierunków i często spoza pola widzenia (stosuje się zasłanianie własnych ciosów i nawet specjalne przesłonięcia pola widzenia przeciwnika). Charakterystyczne są uderzenia i kopnięcia kontynuacyjne, gdzie w jednym ruchu zadaje się 2-3 ciosy lub kopnięcia tą samą ręką lub nogą. Styl posiada też oparte na naturalnej mechanice ciała metody obaleń poprzez podcięcia, wyhaczenia, pociągnięcia, wybicia, natarcia barkiem z podchwytem nóg, dźwignie i rzuty biodrowe oraz metody walki za pomocą nóg podczas leżenia na ziemi.

 
 


 




Typowe techniki Ziranmen, na rys. 698 widoczna technika tzw. wejścia w nogi, popularna w kręgach Mixed Martial Arts, znana w Ziranmen razem z innymi technikami obaleń od dawna, spotykana pod nazwą Hei Gou Zuan Dang czyli Czarny Pies Wwierca się w Krocze.
źródło - Liang Chaoqun "Wan Laisheng Jiji Fa".

Reasumując: brak prekodyfikowanych technik i prawie zupełny brak form, położenie nacisku na wzrok, kroki i manewry ciałem, eksplozywne wyzwalanie siły i przygotowanie ogólnorozwojowe oraz ćwiczenia wewnętrzne. Charakterystyczną cechą jest zdolność do walki każdą nadającą się do tego częścią ciała przy "niemożliwych" kątach działania i sytuacjach. Gdzieniegdzie określa się Ziranmen jako styl intuicyjny i otwarty w przeciwieństwie do przeważającej reszty styli skodyfikowanych.

Niektóre maksymy stylu:
"Spokój i ruch, bez początku i końca, istnienie ciągłej zmiany, pustka i działanie, wszystko w zgodzie z naturą".
"Stwarzać coś z niczego i czynić wszystko wedle wolnej woli".
"Zysk i strata nie mają znaczenia, nie ma znaczenia czy coś się zdarzyło czy nie. Nie ograniczać się, nie popędzać, dążyć do przywrócenia siły i energii qi - wszystko w naturalny sposób".
"Wszystko przyjdzie do ciebie naturalnie, poprzez trening który pozwoli ci zadawać ciosy niedostrzegalne przez przeciwnika, uczyni twoje ciało z pozoru miękkim jak wata a wewnątrz twardym jak żelazo a twoją postać do zagubionego dziecka - którego jednak ciosów nikt nie uniknie".
"Siła jest zawsze obecna choć jest niewidoczna a technika i sposób jej użycia pojawią się same w odpowiednim momencie".
"Trzeba wiedzieć jak wstrząsać się jak żuraw, uderzać jak piorun, poruszać się jak małpa i obracać jak koło młyńskie".
"Nie ma początku ni końca ruchu. Nie ma początku ni końca bezruchu. Nie ma początku ni końca zmian. Rzeczywisty atak jest ukryty wewnątrz pozornego ataku. Ruch jest wewnątrz bezruchu".
"Unikaj ataku jakbyś był miotany przez podmuchy wiatru. Uderzaj, gdy przeciwnik wyzwolił już swą siłę i zanim zdąży powtórzyć cios. Poruszaj się, kiedy przeciwnik się porusza, atakuj kiedy on atakuje. Wykorzystuj sytuację, bądź lekki i zwinny. Atak jest wewnątrz obrony, obrona jest wewnątrz ataku, rzeczywiście jak i pozornie".
W maksymach tych jest więcej dosłownej prawdy niż może się z pozoru wydawać.

  


Wan Laisheng w wieku prawie 90 lat
oraz konferencja w Fuzhou z roku 2003 z okazji 100-lecia urodzin Wan Laishenga.
źródło - Wan Laisheng (edycja Wan Shizan) "Jiji Jiaofan".

Jest to więc styl bardzo wartościowy choć wymagający i rzadki. Obecnie jest spotykany głównie w prowincji Fujian u uczniów Wan Laishenga i jego następcy Hong Zhengfu oraz w prowincji Hunan gdzie naucza Du Feihu, wnuk Du Xinwu który uczył się u Du Xiusi, najstarszego syna Du Xinwu oraz dodatkowo u Wan Laishenga. Jest on autorem kompletu książka + vcd pt "Du Xinwu Ziranmen Wugong Jing Cui" a także serii vcd pt "Du Xinwu Ziranmen". Z pozoru wydaje się, że osobiste umiejętności Du Feihu są dość dyskusyjne jednak przy dłuższym obserwowaniu jego prezentacji wydaje się, że nie jest on jednak pozbawiony pewnej biegłości, przy czym prezentuje on typ podejścia zwany "wiejskim kung fu". Obiektywną ocenę może tutaj dodatkowo zakłócać fakt, że w Ziranmen postuluje się, aby sprawiać na ewentualnych przeciwnikach początkowe wrażenie osoby nieporadnej i niegroźnej, stąd niektórzy mogą roztaczać takie wrażenie nawet nie będąc w obliczu przeciwnika a Du Feihu być może jest mistrzem tej umiejętności... W Australii przebywa Liu Deming, nominalnie uczeń Hong Zhengfu i podobno jego oficjalny spadkobierca roszczący sobie prawa do sukcesji całego stylu. Zarówno umiejętności jak i prawa do sukcesji Liu Deminga są kontrowersyjne. W stolicy Francji natomiast naucza Serge Augiere, który przedstawia swój "Styl Naturalny" jako wywodzący się w prostej linii od Wan Laishenga, co bywa kwestionowane, jednak nie można odmówić mu znajomości pewnych rzeczy charakterystycznych dla Ziranmen. Mniej kontrowersyjny jest przebywający również w Paryżu Liang Chaoqun, jeden z ostatnich uczniów Wan Laishenga i autor pierwszej współczesnej książki o Ziranmen pt "Wan Laisheng Ji Ji Fa", któremu jednak zarzuca się wady charakterologiczne. Solidnymi umiejęnościami i dłuższym od wyżej wymienionych okresem nauki u Wan Laishenga legitymuje się Liang Shouzhong, autor szkoleniowej serii vcd pt "Wan Laisheng Wu Xue Jing Cui" poświęconej Ziranmen i Liuhemen. Stosunkowo najbardziej przekonujące, niepoślednie umiejętności i wieloletni staż u Wan Laishenga prezentuje Lin Qingsong, szef Akademii Sztuk Walki im. Wan Laishenga w Tokio i autor szkoleniowej serii vcd pt "Wan Laisheng Ziranmen Ji Ji Fa". Pokazuje on takie ciekawe rzeczy jak np. Ziranmen Suo Yang Gong czyli Metoda Zamykania Męskości stylu Ziranmen polegająca na kontrolowanym wciąganiu jąder do środka brzucha co daje odporność na nawet silne kopnięcia w krocze, czy też jak zdolność do rozbijania cegieł na pół o swoje odpowiednio utwardzone golenie - co wykonuje dosyć nonszalancko, z papierosem w kąciku ust. Oprócz wymienionych, prawdopodobnie w prowincji Fujian, a zwłaszcza jej stolicy Fuzhou, jest wiele osób które uczyły się Ziranmen u Wan Laishenga, co należy wnioskować z faktu, iż Wan Laisheng nauczał tam przez ok. 50 lat od roku 1941 aż do swojej śmierci. Na pewno więcej jest tam uczniów Wan Laishenga którzy uczyli się od niego stylów Shaolin Luohanquan i Liuhemen. Zauważa się brak szerszej popularności osób należących do wcześniejszej generacji adeptów Ziranmen, co można wiązać ze zwyczajową sekretnością tego stylu. Poza Chinami, oprócz wymienionych, pojedyńcze osoby które miały rzekomo jakiś kontakt z Ziranmen i nawet nauczają go, przebywają w Belgii, USA, Brazylii, na Filipinach i gdzieś na Antylach, jednak nie ma co do nich żadnej pewności, że posiadają autentyczne kwalifikacje. O niektórych wiadomo, że np. ćwiczyli głównie Liuhemen... Jak się wydaje, pełny przekaz Ziranmen otrzymali jedynie wybrani uczniowie Wan Laishenga a "pełny" Ziranmen jest już nie tyle stylem walki co kompleksowym systemem taoistycznym zawierającym wiele ezoterycznych rzeczy (specjalne medytacje, specjalny system qigong którego opanowanie wymaga 18 lat ćwiczeń, kontrolę snów, taoistyczną sztukę erotyczną, specjalne diety, spirytyzm i wróżbiarstwo...). Na obecnym etapie jest jeszcze dużo do ujawnienia o Ziranmen a choćby i sam dorobek twórczy Wan Laishenga wymaga starannych badań. Dodatkowo wg niektórych informacji istnieje jeszcze druga gałąź Ziranmen wywodząca się nie od Du Xinwu a od innego ucznia Karła Xu - Jin Chanzi, której obecnym przedstawicielem jest Yang Wenzhao z prowincji Syczuan. W tymże Syczuanie istnieje jeszcze odrębny styl Sichuan Ziranmen o którym wiadomo tylko, że powstał jako wynik konfliktu rodów Tang i Liu oraz Jingang Chan Ziranmen, styl blisko spokrewniony z Ziranmen. Tenże Jingang Chan Ziranmen czyli Styl Naturalny Diamentowego Zenu jest również rzadkim i interesującym stylem. Ten odwołujący się do tradycji buddyjskich styl luźno nawiązuje do legendy Shaolin - zgodnie z tradycją jego prapoczątki wiąże się z osobą Batuo, pierwszego przeora klasztoru Shaolin - a więc inaczej niż w innych stylach nawiązujących do Shaolin, gdzie za twórcę uważa się Damo (Bodhidharmę). Za miejsce właściwego rozwoju tego stylu uważa się natomiast buddyjski klasztor Anpu leżący w górach na południowy zachód od Chengdu w prowincji Syczuan. O ile w stylach szaolińskich w rzeczywistości praktyka sztuki walki była mniej lub bardziej oddzielona od praktyki chan, to w Jingang Chan Ziranmen celem jest jednoczesna praktyka chan i sztuki walki oraz połączenie tych dwóch rzeczy w jedno. Dodatkowo styl zawiera pewne wpływy tantryzmu. Na styl składają się liczne ćwiczenia qigong zgrupowane w układach Pięć Postaw Dharani, Siedem Postaw Batuo i Pięćset Postaw Jingyi, 32 formy ćwiczebne, oraz

    Siedem Metod:
  1. Muyugong - metoda "kąpieli", ćwiczenia w umiejętności przyjmowania ciosów,
  2. Yijingong - metoda kości i mięśni, ćwiczenia utwardzające podeszwę i boki stopy, palce nóg, pięść, dłoń, palce rąk, przedramię,
  3. Zhuanggong - metoda pozycji, ćwiczenia w nieruchomym staniu,
  4. Tuigong - metoda nóg, ćwiczenia w szybkim i sprawnym poruszaniu się,
  5. Qibigong - metoda kolan i łokci, ćwiczenia wzmacniania kolan (razem z goleniami) i łokci,
  6. Jinggong - metoda lekkości,
  7. Qigong
    Pięć Prac:
  1. Praca nad wzrokiem,
  2. Praca nad krokami,
  3. Praca nad nogami,
  4. Praca nad ciałem,
  5. Praca nad rękoma
    Dwie techniki:
  1. Limaishu - technika regulacji żył i arterii u innych,
  2. Tiaosheshu - technika regulacji własnych żył i arterii,
    Siedem Sposobów:
  1. Kopnięcie,
  2. Uderzenie,
  3. Rzut,
  4. Dźwignia,
  5. Upadek,
  6. Pchnięcie,
  7. Uderzenie w klinczu
    Osiem Taktyk:
  1. Otwieranie,
  2. Nacieranie,
  3. Naciskanie,
  4. Otaczanie,
  5. Postępowanie i cofanie,
  6. Uchylanie,
  7. Naskakiwanie,
  8. Upadanie.

Aczkolwiek Jingang Chan Ziranmen zawiera pełen zakres technik walki, szczególną uwagę przywiązuje się do technik nożnych, styl posiada 108 Ataków Nogami, na co składają się 64 Ataki Nogami, 12 Śmiertelnych Ataków Nogami i 32 Ataki Nogami Z Leżenia Na Ziemi.




Przykładowe techniki Jingang Chan Ziranmen.
źródło - Wang Xinde "64 Leg-Attack Methods of Shaolin".

Jak więc wydać, jest to bardziej tradycyjny styl, opierający się na skodyfikowanych technikach i formach. Przy bliższym rozpoznaniu wykazuje jednak bardzo duże podobieństwo do Ziranmen jeśli chodzi o szczegółowe zasady i wygląd typowych technik. Styl ten znany jest w prowincji Syczuan oraz prowincji Zhejiang i w Hong Kongu. W dwóch ostatnich miejscach jest znany dzięki działalności Wang Xinde który nauczył się Jingang Chan Ziranmen od mnicha Jingwu z Syczuanu. Wang Xinde jest autorem poświęconych Jingang Chan Ziranmen dwujęzycznych - po angielsku i chińsku - książek: "64 Leg-Attack Methods of Shaolin Kung Fu" i "12 Fatal Leg-Attack Techniques". Nawiązanie w nazwie do Shaolinu jest tutaj nieco mylącym zabiegiem marketingowym. Pierwsza z książek jest dosyć znana, w Polsce były dostępne jej nielegalne, tłumaczone wersje ksero. Dzięki udanym rysunkom przedstawiającym nieco "przeciągnięte" techniki dosyć wiernie oddany jest charakter ruchu w Jingang Chan Ziranmen, podobny do ruchu w Ziranmen. W słynnym filmie "Klasztor Shaolin" rolę Łysego Orła odgrywał Ji Chunhua, jeden z uczniów Wang Xinde.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.