Kolorowy napis z ideogramami: Świat Nei Jia

NR 14 (PAŹDZIERNIK 2000)

Yiquan

HUNYUAN ZHUANG
Andrzej Kalisz
yiquan@yiquan.com.pl
http://www.yiquan.com.pl

W numerze 11 magazynu "Świat Neija" opisana została pozycja chengbao zhuang, najbardziej podstawowa w grupie tzw. pozycji zdrowotnych systemu yiquan. Stanowi ona podstawę dla nauki bardziej zaawansowanych, tak zwanych pozycji bojowych, z hunyuan zhuang na czele.

Jak wiadomo podstawowe pojęcie yiquan to siła. Między innymi doskonaleniu umiejętności posługiwania się siłą służą podstawowe metody treningowe yiquan. Siłę o której tu mowa, a która odpowiada pojęciu nei jin w klasycznych systemach wewnętrznych nazywamy tu hunyuan li. Hunyuan to bezforemna jedność. Taka powinna być siła, do rozwinięcia której dążymy. Innymi słowy naszym celem jest rozwinięcie umiejętności efektywnego użycia siły w dowolnym momencie, w dowolnym kierunku, przy użyciu prawie wszystkich części ciała ("bezforemność"), i w skoordynowany sposób ("jedność"). Nauka nie polega na zwykłym opanowaniu zestawu technik, lecz raczej na doskonaleniu umiejętności specyficznego użycia siły w praktycznie dowolnej sytuacji. "W momencie kontaktu następuje wyzwolenie siły" (yi chu ji fa).

Pozycji bojowych w yiquan jest cały szereg, lecz pozycja hunyuan zhuang jest najbardziej podstawowa i najistotniejsza. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to nieco bardziej zaawansowany wariant opisanej już pozycji zdrowotnej chengbao zhuang. Podstawą hunyuan zhuang jest pozycja stóp nazywana dingbabu - pozycją T-8. Nazwa ta bierze się stąd, że stanowi ona pewną wypadkową pozycji T (ding) i pozycji 8 (ba).

70% ciężaru ciała spoczywa na nodze zakrocznej, która jest lekko ugięta. Pięta przedniej stopy jest lekko uniesiona. Kolano lekko zgięte. Cała przednia noga jest jak sprężyna. Biodra i barki ustawione są nieco skośnie, w naturalny sposób. Głowa zwrócona jest w kierunku który wskazuje linia wzdłuż wewnętrznej strony przedniej stopy. Ramiona uniesione podobnie jak w chengbao zhuang ("obejmowanie balonu"). Przednia dłoń znajduje się na wysokości szczęki, tylna dłoń o pół szerokości dłoni niżej. Odległość między palcami obydwu dłoni - 2 do 3 szerokości dłoni, podobnie jak w pozycji chengbao zhuang. Łokcie obydwu rąk powinne być ugięte w tym samym stopniu. Należy zwrócić uwagę na to by łokieć tylnej ręki nie zginał się bardziej. Powinieneś zachowywać uczucie krągłości i pełni, jak przy obejmowaniu balonu. Łokcie znajdują się niżej od nadgarstków i są lekko skierowane na zewnątrz, jakbyś rozpierał lekko dwie ściany - po lewej i po prawej stronie ciała. Wyobraź sobie, że jesteś olbrzymem - twoje ciało jest wielkie, potężne. Stoisz zaś wewnątrz jeszcze większego drzewa. Ramionami jak gdyby obejmujesz centrum, jądro drzewa. Również kolana i nogi jak gdyby obejmowały środek drzewa. Pośladki jak gdyby przysiadały na jakiejś powierzchni, a głowa jakby parła lekko do góry. Cała powierzchnia ciała styka się z drzewem, jakbyś w nie wrósł, stanowiąc z nim jedność. Na zewnątrz Twojego ciała i ramion znajdują się zewnętrzne warstwy słoi drzewa.

Hunyuan zhuang

Mistrz Yao Zongxun
w pozycji "hunyuan zhuang"

Czujesz sprężyste powiązanie pomiędzy obydwoma kolanami i pomiędzy przednim kolanem a tylnym biodrem. Takie samo uczucie masz pomiędzy czubkiem głowy i przednią częścią przedniej stopy, oraz pomiędzy czubkiem głowy i tylną piętą. Kolano przedniej nogi jak gdyby unosi się, a palce jak gdyby trzymały się podłoża. Sprężyste powiązania o których tu mowa określane są mianem zheng li - sił antagonistycznych. Są one bardzo istotnym elementem praktyki. Dzięki tym wyobrażeniom i odczuciom na zaawansowanym poziomie osiąga się stan gdy "nie ma części ciała, która nie zachowywałaby się jak sprężyna". Świadomość tych sprężystych napięć nie powinna powodować nadmiernego napięcia i sztywności. Cały czas balansujemy tu na granicy relaksu i minimalnego napięcia. Jest to tak zwane "poszukiwanie siły w rozluźnieniu". Dlatego w pierwszej fazie nauki, w ćwiczeniach pozycji zdrowotnych tak ogromną wagę przywiązuje się do zagadnienia relaksu. Kto lekceważy pozycje zdrowotne i relaks, nie będzie w stanie rozwinąć zaawansowanych umiejętności.

Po przyjęciu pozycji, jak opisano powyżej, zaczyna się tzw. szukanie siły - mo jin (dosłownie: macanie siły). Tym czego szukamy jest hunyuan li, lecz by dojść do celu musisz zacząć od rzeczy najprostszych. Zwykle naukę hunyuan zhuang zaczyna się od qian hou mo jin - szukania siły w kierunku przód-tył. Wyobraź sobie, że próbujesz poruszyć się do przodu, wraz z drzewem w które wrosłeś. Napierasz całym ciałem do przodu, ale drzewo powstrzymuje Cię i ulega tylko nieznacznie. Następnie próbujesz ruchu do tyłu i drzewo reaguje tak samo. W trakcie ruchu do przodu prostujesz lekko tylną nogę, odpychając się lekko od podłoża. Czujesz jak rozciąga się sprężyna pomiędzy czubkiem głowy, a tylną piętą. Na całej przedniej powierzchni lekko pochylającego się ciała i na skierowanych do przodu częściach przedramion oraz grzbietach dłoni czujesz opór drzewa. Przednia część przedniej stopy jest jak gdyby wciskana lekko w podłoże, skośnie do przodu. Następuje jak gdyby ściskanie sprężyn pomiędzy kolanami i pomiędzy tylnym biodrem a przednim kolanem. Przednie kolano pozostaje w miejscu, ruch odbywa się na tylnej nodze. Tylne kolano nie powinno być jednak zginana w płaszczyźnie bocznej. Ruch odbywa się przez obrót w stawach: biodrowym i skokowym. Jednocześnie z ruchami opisanymi wyżej, występuje także uczucie ściskania środka drzewa ramionami i napierania ramionami w dół (ponieważ tułów lekko pochyla się do przodu). Następnie zaczynasz lekko przysiadać na tylnej nodze, z uczuciem przygniatania czegoś pośladkami. Wyobrażone sprężyny pomiędzy kolanami i pomiędzy tylnym biodrem i przednim kolanem są rozciągane. Rozciągana jest też sprężyna między czubkiem głowy i przednią stopą. Kolano przedniej nogi pozostaje w miejscu, występuje tylko uczucie jakby było unoszone. Palce przedniej stopy jak gdyby chwytają lub przyklejają się do podłoża. Tułów prostuje się lekko i napiera do tyłu. Uczucie napierania do tyłu występuje także na wewnętrznych częściach przedramion i dłoni. Następuje również unoszenie przedramion i ich lekkie rozwieranie. Obydwu tym działaniom towarzyszy oczywiście uczucie odpowiednich oporów.

Jeszcze raz należy podkreślić, że chociaż powinniśmy odczuwać opór, nie należy się spinać i usztywniać. Jak mówili dawni mistrzowie: "Używaj umysłu, a nie siły". Czy ciało ma być zatem napięte, czy rozluźnione? Ani jedno, ani drugie. Albo, ujmując inaczej, to i to jednocześnie. Jak powiedział Wang Xiangzhai: "Zrelaksowany, ale nie rozluźniony, napięty, ale nie sztywny". Staramy się pozostawać zrelaksowani, ale jednocześnie staramy się użyć siły, inaczej mówiąc - "macamy siłę". Jest to wspomniane już "szukanie siły w rozluźnieniu".

Jak duży powinien być ruch? We wstępnej fazie nauki pozycji hunyuan zhuang, możemy wykonywać stosunkowo duże, kilkucentymetrowe ruchy, by lepiej uświadomić sobie kierunki ruchów i sił i ich sposób koordynacji. Następnie ruch zmniejszamy. Mówi się, że: "im mniejszy i wolniejszy ruch, tym lepiej". Jest to tak zwane "poszukiwanie ruchu w bezruchu". Stoimy wewnątrz drzewa i staramy się poruszyć, lecz drzewo przeciwstawia się i ulega tylko nieznacznie (lub inaczej to ujmując - niemal nie ulega). Można powiedzieć, że pracujemy tu z bardzo krótkim odcinkiem, niemalże punktem ruchu. W ten sposób możemy skoncentrować się na istocie treningu (poszukiwaniu odczucia siły - jin), nie będąc rozpraszani przez kwiecistość skomplikowanych ruchów i form. Możemy bez trudu zauważyć jak współdziałają poszczególne części ciała, i czy w ogóle współdziałają, czy ciało stanowi jedność, czy "wszystkie mięśnie są jak jeden mięsień".

Tak więc ćwiczenia pozycyjne w yiquan nie polegają po prostu na staniu. Nie polegają też tylko na samej mentalnej wizualizacji. Następuje tu koordynacja umysłu z ciałem. Pracujemy nad fazą przejścia od rozluźnienia do napięcia, od bezruchu do ruchu, a wszystko to dzieje się przy głębokim mentalnym zaangażowaniu, dzięki któremu efektywność treningu znacznie się zwiększa (co zresztą wykorzystuje się obecnie w wielu dyscyplinach sportu). W ćwiczeniach pozycyjnych zhan zhuang osiągamy odczucie jin w sytuacji niemal statycznej. Ćwiczenia shi li, które zostaną w magazynie "Świat Neijia" dokładniej opisane w przyszłości, służą przeniesieniu tego odczucia do ruchu. Wang Xiangzhai powiedział: "Shi li to rozciągnięte w przestrzeni ćwiczenia zhan zhuang, zhan zhuang zaś to skrócone shi li". Innymi słowy ruch shi li to jakby przejście przez niezliczoną liczbę odcinków (czy wręcz punktów) zhan zhuang. W każdym punkcie zachowujemy odczucie siły (jin). Oczywiście to o czym tu piszę to tylko początek nauki. Im dalej wchodzimy w świat yiquan, tym robi się ciekawiej. Zapraszam więc do lektury kolejnych odcinków, w których opiszę inne ćwiczenia yiquan. Powrócę też jeszcze w przyszłości do ćwiczenia hunyuan zhuang w jego bardziej zaawansowanych wariantach.

Powrót do spisu treści


Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.